Antik Dönem Hint tıp anlayışı (Suśruta–Caraka–Vāgbhata Dönemi)

Abstract

Kadim medeniyetin mirası Hindistan Āyurveda, Siddha ve Unanî gibi geleneksel tıp sistemlerinin beşiğidir. Şifahî bir gelenekle başlayan tıp tecrübesi, Āri’lerin Hindistan’a yerleşmesinden sonra yazılı bir geleneğe dönüşerek önemli bir mesafe kat etmiştir. Hint tıbbına dair ilk yazılı bilgiler rigveda, sāmaveda, yajurveda ve atharvaveda gibi Hinduizm’in kutsal metinlerinden edinilmiştir. Bu metinlerden sonra çok sayıda hekim değişik zaman dilimlerinde hacimli eserler vücuda getirmişlerdir. Bu eserlerin başında, “kadim üçlü” diye bilinen Suśruta, Caraka ve Vāgbhaṭa adlı hekimlere ait külliyâtlar gelmektedir. Hint tıbbının temeli sayılan Āyurveda’nın esaslarını ortaya koyan bu eserler eklemelerle değişime uğrayarak günümüze ulaşabilmiştir. Bu çalışmalardan hareketle antik dönem Hint tıp anlayışı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada Āyurveda’nın menşei ve temel prensipleri olan tridoşa teorisi (vāta, kapha, pitta), mahābhūta / pañcamahābhūta (büyük / beş element), tıp ahlâkı, sağlık kurumları, hastalık etiyolojisi, teşhis ve tedavileri, cerrâhî tedâvi ve yöntemler, kadın (evlenme, hamilelik, embriyoloji, doğum, güç doğum, ebelik, bebek bakımı, süt annelik), hijyen, diyetler, yoga, özel terapiler, bitkisel ve kimyevî terkipler ve hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir.

India is the cradle of some traditional medical systems such as Āyurveda, Siddha and Unani. Medical experience which began as verbal tradition had proceeded importantly following its transformation into a written tradition after the Aryans settlement in India. The first written information about Indian medicine, was obtained from the sacred texts of Hinduism such as rigveda, sāmaveda, yajurveda and atharvaveda. Then, many physicians had created their own voluminous works in different times related to this matter. Among these works, there came the ones belonging to the famous physicians named as Suśruta, Caraka and Vāgbhaṭa, also known as auldtriad (major triad). These works, which put forth the principles of Āyurveda, as considered the basis of Indian medicine, were able to survive by some changes and updates until today. In this study, on the ground of these works it was targeted to give detailed information about many subjects related to ancient Indian medicine, such as the origin of Āyurveda, tridosha theory (vāta, kapha, pitta), mahābhūta/pañcamahābhūta (great/five elements), deontology, medical institutions, etiology, symptom, diagnosis and treatment of diseases, surgery, gynecology and pediatrics (marriage, pregnancy, embriyology, birthy, dystocia, wet-nurse, midwifery, child welfare), hygiene, diets, yoga, special therapies, herbal and chemical compounds.