Antik Dönem Hint tıp anlayışı (Suśruta–Caraka–Vāgbhata Dönemi)
Citation
Kavak, Mehmet. (2019). Antik Dönem Hint tıp anlayışı (Suśruta–Caraka–Vāgbhata Dönemi). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik.Abstract
Kadim medeniyetin mirası Hindistan Āyurveda, Siddha ve Unanî gibi geleneksel
tıp sistemlerinin beşiğidir. Şifahî bir gelenekle başlayan tıp tecrübesi, Āri’lerin
Hindistan’a yerleşmesinden sonra yazılı bir geleneğe dönüşerek önemli bir mesafe kat
etmiştir. Hint tıbbına dair ilk yazılı bilgiler rigveda, sāmaveda, yajurveda ve atharvaveda
gibi Hinduizm’in kutsal metinlerinden edinilmiştir. Bu metinlerden sonra çok sayıda
hekim değişik zaman dilimlerinde hacimli eserler vücuda getirmişlerdir. Bu eserlerin
başında, “kadim üçlü” diye bilinen Suśruta, Caraka ve Vāgbhaṭa adlı hekimlere ait
külliyâtlar gelmektedir. Hint tıbbının temeli sayılan Āyurveda’nın esaslarını ortaya koyan
bu eserler eklemelerle değişime uğrayarak günümüze ulaşabilmiştir. Bu çalışmalardan
hareketle antik dönem Hint tıp anlayışı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda
çalışmada Āyurveda’nın menşei ve temel prensipleri olan tridoşa teorisi (vāta, kapha,
pitta), mahābhūta / pañcamahābhūta (büyük / beş element), tıp ahlâkı, sağlık kurumları,
hastalık etiyolojisi, teşhis ve tedavileri, cerrâhî tedâvi ve yöntemler, kadın (evlenme,
hamilelik, embriyoloji, doğum, güç doğum, ebelik, bebek bakımı, süt annelik), hijyen,
diyetler, yoga, özel terapiler, bitkisel ve kimyevî terkipler ve hakkında ayrıntılı bilgi
verilmiştir. India is the cradle of some traditional medical systems such as Āyurveda, Siddha
and Unani. Medical experience which began as verbal tradition had proceeded
importantly following its transformation into a written tradition after the Aryans
settlement in India. The first written information about Indian medicine, was obtained
from the sacred texts of Hinduism such as rigveda, sāmaveda, yajurveda and
atharvaveda. Then, many physicians had created their own voluminous works in
different times related to this matter. Among these works, there came the ones belonging
to the famous physicians named as Suśruta, Caraka and Vāgbhaṭa, also known as auldtriad
(major triad). These works, which put forth the principles of Āyurveda, as
considered the basis of Indian medicine, were able to survive by some changes and
updates until today. In this study, on the ground of these works it was targeted to give
detailed information about many subjects related to ancient Indian medicine, such as the
origin of Āyurveda, tridosha theory (vāta, kapha, pitta), mahābhūta/pañcamahābhūta
(great/five elements), deontology, medical institutions, etiology, symptom, diagnosis and
treatment of diseases, surgery, gynecology and pediatrics (marriage, pregnancy,
embriyology, birthy, dystocia, wet-nurse, midwifery, child welfare), hygiene, diets, yoga,
special therapies, herbal and chemical compounds.