Eski Mısır'da güneş kültü

Abstract

Mısır bilimi çalışmaları ilk defa, Napolyon’un Mısır seferinin ardından, Jean François Champollion’un üç dilli Rosetta taşını çözmesiyle başlamıştır. Bunu takiben Almanya, İngiltere ve Amerika’da Mısır bilimi kürsüleri kurulmuş ve bu dönemde Antik Mısır diline ve arkeolojisine dair araştırmalarda büyük bir ilerleme kaydedilmiştir. Mısır bilimine dair Türkiye’deki ilk çalışma ise 1893 yılında Mehmet Muhsin’in Hiyeroglif Alfabesi ve Çevirisi adlı eseri olarak kabul edilebilir. Bunu takriben Cumhuriyet döneminde özellikle Fransızcadan yapılan çevirilerle Mısır bilimine ait kitaplar Türkçeye kazandırılmıştır. 2000’li yılların başından itibaren Türk akademisi bu alana ilgi duymaya başlamış Antik Mısır ile ilgili ders kitapları, çeviri eserler ve lisansüstü tezler yazılmaya başlanmıştır. Ancak alanda hazırlanan eserlerin büyük kısmı Antik Mısır dinine üzerinedir. Bu hususlar göz önüne alındığında dünyada ve ülkemizde Güneş Tanrısı Ra başta olarak baş ve ikincil tanrılar ile ilgili çok az çalışma yapılmış ve bu çalışmalar sadece makale düzeyinde kalmıştır. Bu çalışmanın konusunu; Antik Mısır dininin en önemli unsur olan Güneş tanrıları, edebî metinler ve Güneş Tanrısı Ra’nın sembolleri oluşturmaktadır. Çalışmada Eric Hornung’un mezar metinlerine dair Altaagyptische Jenseitsbücher adlı eserinin çevirisi ile Heiko Owsu’nun Güneş tanrılarının sembollerine dair Symbole Agyptens adlı eseri esas alınmıştır. Çalışma, Mısır biliminin aslî kaynakları olan mezar metinlerinin, tapınak yazılarının, papirüslerin ve adak stelleri üzerindeki yazıların okunabilmesi, Mısır biliminin henüz Türkiye’de gerekli ilgiyi görmemesi ve altyapıya sahip olunamaması sebebiyle mümkün olmayıp, çeviri eserlere ve ikincil kaynaklara başvurularak hazırlanmıştır.

Egyptology studies first started after Napoleon's expedition to Egypt, when Jean François Champollion solved the trilingual Rosetta stone. Following this, Egyptology chairs were established in Germany, England and America, and great progress was made in research on Ancient Egyptian language and archeology in this period. The first study on Egyptology in Turkey can be accepted as Mehmet Muhsin's Hieroglyphic Alphabet and Translation in 1893. Around this time, Egyptology books were translated into Turkish, especially with translations from French, in the Republican period. Since the beginning of the 2000s, Turkish academy has started to take an interest in this field, and textbooks, translated works and postgraduate theses have begun to be written about Ancient Egypt. However, most of the works prepared in the field are on the religion of Ancient Egypt. Considering these issues, very few studies have been made about the chief and secondary gods, especially the Solar Deity Ra, in the world and in our country, and these studies have remained only at the level of articles. The subject of this study; The Sun gods, the most important element of the ancient Egyptian religion, constitute literary texts and symbols of the Solar Deity Ra. The study is based on the translation of Eric Hornung's Altaagyptische Jenseitsbücher on tomb texts and Heiko Owsu's Symbole Agyptens on the symbols of the Solar deities. The study has been prepared by referring to translated works and secondary sources, as it is not possible to read the texts on tombs, temple inscriptions, papyrus and votive steles, which are the main sources of Egyptology, because Egyptology has not yet received the necessary attention and infrastructure in Turkey.