Aile işletmelerinde kuşak çatışması ve yönetim sorunlarının incelenmesi: nitel bir araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı aile işletmelerinde kuşak çatışması ve yönetsel sorunları incelemektir. Türkiye için ortalama 25 yıl olarak kabul edilen aile işletmelerinin yaşam ömründe çıkan çatışmalar işletme ömrünü kısaltan en temel faktördür. Her 100 işletmeden sadece 13’ünün 3.kuşağı görebildiği aile işletmelerine kuşak çatışmasının üzerinde durulduğu bu araştırmayla ışık tutulması amaçlanmıştır. Araştırma da olgu bilimi (fenomenoloji) yaklaşımı benimsenmiş ve Samsun ilinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren 10 mikro aile işletmesi baz alınmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde aile işletmeleri ve kuşak çatışması kavramları literatürdeki farklı tanımlar ve araştırmalarla derinlemesine incelenmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında ise çalışmanın konusuna, amacına, yöntemine ve elde edilen bulgulara değinilerek önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda yönetimde hangi kuşağın olduğuna bakılmaksızın birinci kuşağın kararlara müdahale ettiği ve müdahalelerin yoğun olduğu bu işletmelerde çatışmaların fazla olduğu görülmüştür. Farklı görüşlerin fikir çeşitliliğinden ziyade kafa karıştırarak çatışmalara yol açtığı saptanmıştır. Aile konseyi bulunan işletmelerde çatışmalar azalmadığı ve aile anayasası olmadan tek başına aile konseyinin çatışmaları bastırmakta yeterli olmadığı saptanmıştır. Çatışmaların çalışanların moral ve verimliliklerini düşürdüğü tespit edilirken çatışmaların işletmeye olumlu etki yapabilmesinin işletmenin elinde olduğu tespit edilmiştir.

The purpose of this research is to examine generational conflict and managerial problems in family businesses. Conflicts in the life span of family businesses, which is accepted as an average of 25 years for Turkey, is the most fundamental factor that shortens the life of the business. It is aimed to shed light on family businesses, where only 13 out of every 100 businesses can see the 3rd generation, with this research focusing on generational conflict. The phenomenology approach was adopted in the research. In the first part of the research, the concepts of family businesses and generational conflict are examined in depth with different definitions and researches in the literature. In the second part of the study, suggestions were made by referring to the subject, purpose, method and findings of the study. As a result of the research, it has been seen that the first generation intervenes in the decisions regardless of which generation is in the management and the conflicts are high in these enterprises where interventions are intense. It has been determined that different views lead to conflicts by confusing rather than diversity of ideas. It has been determined that conflicts have not decreased in businesses with a family council, and the family council alone is not sufficient to suppress conflicts without a family constitution. While it has been determined that the conflicts reduce the morale and productivity of the employees, it has been determined that the conflicts can have a positive effect on the business.