Bazı Ağır Metal (Cd, Ni, Pb) Uygulamalarının İki Farklı Aspir (Carthamus tinctorius) Çeşidinde Meydana Getirdiği DNA Hasarının Tespiti
Citation
Leblebici S., Çetin G., 2015. Bazı Ağır Metal (Cd, Ni, Pb) Uygulamalarının İki Farklı Aspir (Carthamus tinctorius) Çeşidinde Meydana Getirdiği DNA Hasarının Tespiti, XII. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, Sayfa 354, 14-17 Eylül, Muğla.Abstract
Amaç: Son yıllarda ekolojik dengenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi için çevre dostu yakıt
tüketimi gündeme gelmiştir. Soya, kanola, ayçiçiği gibi endüstri bitkilerinin yanı sıra biyoyakıt eldesinde kullanılan diğer bir bitki ise Aspir (Carthamus tinctorius)'dir. Çalışmamızda iki farklı aspir çeşidi (Dinçer ve Remzibey) üzerinde farklı konsantrasyonlardaki Kadmiyum (Cd), Nikel (Ni) ve Kurşun (pb) ağır metallerinin meydana getirdiği DNA hasarlarının farklı primerler kullanılarak tespit edilmesi; hem aynı çeşide ait konsantrasyonlar arasındaki farklılık|arın hem de çeşitler arasındaki farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntemler: Çalışmanın materyalini oluşturan Dinçer ve Remzibey asplr çeşitlerine ait tohumlar Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (Eskişehir)'nden temin edilmiştir. Tohumlar saf su ile sulanan Kontrol grubu ile 10 ppm, 50 ppm,10O ppm ve 200 ppm olmak üzere 4 farklı konsantrasyonda; 16 saat aydın|ık,8 saat karanlık fotoperiyotta 21 gün süre ile çimlendirilmişleridir. Fidelerin yapraklarından De|laporta ve arkadaşları {1983) tarafından geliştirilen DNA izolasyonu yapılmış ve elde edilen DNA'|ar 6 farklı evrensel primer kullanılarak RAPD-PCR tekniği ile taranmıştır. Tarama sonuçlarına göre konsantrasyonlar ve çeşit|er arasında meydana gelen DNA hasarları karşılaştırılmıştır.
Sonuç: Çalışmada OPCO1, OPC02, OPA1O, OPA12, OPA].3, OPB12 primerleri kullanılmıştır. Kullanılan
bu 6 primer ile elde edilen RAPD profillerinde her bir aspir çeşidinde değişimlerin ortaya çıktığı tespit
edilmiştir. Uygulanan Cd, Ni, Pb metallerinin farklı konsantrasyonlarında metal çeşidine ve konsantrasyonuna bağlı olarak bazı bantların kaybolduğu, bazı yeni bantlarln ortaya çıktığı ve bant
yoğunluklarında değişimlerin meydana geldiği belirlenmiştir. Özellikle uygulanan tüm metallerin (Cd,
Ni, Pb) 100ppm ve 200 ppm'|ik konsantrasyonlarının her iki çeşit üzerinde oldukça etkiliolduğu tespit
edilmiştir. Ayrıca hem Dinçer hem de Remzibey çeşidi karşılaştırıldığında uygulanan farklı
konsantrasyona ve farklı metale bağlı olarak RAPD profilinde farklılıkların olduğu ve bu buna bağli
olarak aspir çeşitleri üzerinde metal stresinin etkisinin değiştiği belirlenmiştir.
Ayçiçeğine alternatif olarak yağ eldesi için yetiştirilen, tıbbi özeIliğe sahip olan ve tarımı oldukça kolay
yapılabilen aspir bitkisinde bazı ağır metal stresinin meydana getirdiği DNA hasarı bu araştırma ile
belirlenmiştir. En önemli abiyotik stneslerden biri olan ağır metai kirliliğinin bitkiler üzerindeki eko|ojik
ve fizyolojik etkilerinin yanı sıra bu çalışmanın moleküler düzeyde yapılacak olan diğer çalışmalara
veri tabanı oluşturacağı düşünülmektedir.