Yeni kamu yönetimi anlayışı perspektifinde hükümet modellerinin değerlendirilmesi

Abstract

Kamu yönetimi, toplumun taleplerine ve ihtiyaçlarına yanıt veren, sorunların çözümüne yönelik politikalar geliştiren ve bunları kamusal mal ve hizmetler ile hayata geçiren bir sistemdir. Halk, örgüt, kamu politikası, norm düzen, mali kaynak ve kamu görevlileri gibi elemanlara sahip olan kamu yönetimi, yönetim sistemi içerisinde yer alan unsurları tanımlamayı, sınırlarını açıklamayı ve toplumun ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamayı amaçlamaktadır. Kamu yönetimi düşüncesinin gelişimine dair yapılan çalışmalar, genel olarak kamu yönetiminin ayrı bir disiplin olarak değerlendirilmesini vurgulamaktadır. Geleneksel kamu yönetimi anlayışı, katı örgüt yapısı, katı hiyerarşi, bürokrasi yönelimli işlerlik ile merkeziyetçi bir yapı üzerine inşa edilmiştir 1980’li yıllarda, özellikle Anglo-Sakson coğrafyada ortaya çıkan yeni kamu yönetimi anlayışı ise esnek örgüt yapısı, esnek hiyerarşi, piyasa yönelimli işlerlik ile âdem-i merkeziyetçi bir yapıdadır. Kamu sektörü yönetim tekniklerine, özel sektör yönetim tekniklerinin entegre edilmesini vurgulamaktadır. Yeni Sağ akımının ortaya çıkması, yeni anlayışın benimsenmesinde yer alan temel aktörlerdendir. Bu nedenle geleneksel kamu yönetimi anlayışının karşısında yer alan bir konumdadır. Kamu yönetiminde yaşanan bu değişim ve dönüşüm, hükümet modellerini de etkilemiştir. Yeni kamu yönetimi anlayışı, yürütme organının güçlü olduğu başkanlık sisteminde, yürütme organının kontrol altında tutulduğu parlamenter sistemde ve yürütme organında güç dengesi gözeten yarı başkanlık sisteminde, farklı uygulama alanları bulmuştur. Türkiye, 2007 anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini, 2017 anayasa değişikliği ile de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesini öngören düzenlemeleri kabul etmiş ve 2018’de yapılan seçimler sonucunda yeni sisteme geçilmiştir. Klasik başkanlık sisteminden esinlenerek oluşturulan bu sistem, “Türk Tipi” olması nedeniyle kendine has özellikler taşımaktadır. Her sistemde olduğu gibi çeşitli avantaj ve dezavantajlara sahip olan bu yeni sistem, özellikle cumhurbaşkanlığı teşkilatlanmasında oluşturulan yeni yapılar ile yeni kamu yönetimi anlayışının uygulanabilmesi için olumlu izlenimler vermektedir. Bu izlenimlerin seyrini daha net görebilmek için sistemin uygulanışına zaman tanımak gerekmektedir.

Public administration is a system that responds to the demands and needs of society, develops policies to solve problems and implements them with public goods and services. Public administration, which has elements such as people, organization, public policy, norm, order, financial resources and public officials, aims to define these within the administration system, explain its boundaries and meet the needs of the society in the best way. Studies on the development of public administration thought generally emphasize the evaluation of public administration as a separate discipline. The traditional public administration approach was built on a centralist structure with a rigid organizational structure, rigid hierarchy and bureaucracy-oriented operability. The new public administration approach, which emerged in the 1980s, especially in the Anglo-Saxon geography, was built on a flexible organizational structure, flexible hierarchy, market-oriented operability. It has a decentralized structure. It emphasizes the integration of private sector administration techniques into public sector administration techniques. The emergence of the New Right movement is one of the main actors in the adoption of the new understanding. Therefore, it is in a position opposite to the traditional understanding of public administration. This change and transformation in public administration has also spread to government models. The new public administration approach has found different application areas in the presidential system where the executive body is strong, in the parliamentary system where the executive body is under control, and in the semi-presidential system where the balance of power is observed in the executive body. Along with the 2007 constitutional amendment, Turkey adopted the regulations that stipulate the election of the president by the people, and the transition to the Presidential System of Government and the new system was adopted as a result of the elections held in 2018. This system, inspired by the classical presidential system however, has unique features because it is called the “Turkish Type”. This new system, which has various advantages and disadvantages as in every system, gives positive impressions for the implementation of the new public administration approach, especially with the new structures created in the presidential organization. To see the course of these impressions more clearly, it is necessary to allow time for the implementation of the system.