Vardiyalı çalışmalarda iş sağlığı ve güvenliği

Abstract

18. ve 19. yüzyıllarda batıda sanayileşme sürecini hızlandıran ve toplumsal değişimleri beraberinde getiren Endüstri Devrimi ile birlikte sürekli üretim sağlamak amacıyla vardiyalı çalışma sistemleri yaygınlaşmıştır. Teknolojik ilerlemeler, küreselleşme, nüfus artışı, ulaşım, hizmet sektöründeki gelişmeler, dünya saatleri ve etkileşim gibi bazı faktörler vardiyalı çalışma sisteminin gelişmesinde ve yaygınlaşmasında önemli role sahiptir. Ülkemizde işçilerin ve işverenlerin haklarının korunması, hak ihlallerinin önüne geçilmesi, sorumluluklarının belirlenmesi ve düzenlenmesi açısından 4857 sayılı İş Kanunu çıkartılmıştır. İş Kanunu’ nda vardiyalı çalışmalarla ilgili “Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” çıkarılmıştır. Aynı zamanda işgücünde kadın çalışanlar gibi özel risk gruplarının da olması dolayısıyla kadın çalışanlar için İş Kanunu’ nda “Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik” çıkarılmıştır. Vardiyalı çalışmalarda kişilerin fiziksel, psikolojik, sosyolojik ve iş güvenliği açısından riskleri bulunmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği açısından farklı risklerin de söz konusu olduğu vardiyalı çalışma sistemi, kişilerin sağlık problemleri, fizyolojik, psikolojik özellikleri de değerlendirilerek ayarlanmalıdır. Gerekli önerilerin de sunulduğu rehberin tüm vardiyalı çalışanlara, işverenlerine ve sektörün parçası olan taraflara faydalı olması temenni edilmektedir.

With the Industrial Revolution, which accelerated the industrialization process and brought social changes in the West in the 18th and 19th centuries, shift work systems became widespread in order to ensure continuous production. Some factors such as technological advances, globalization, population growth, transportation, developments in the service sector, world clocks and interaction have an important role in the development and spread of the shift work system. In our country, Labor Law No. 4857 was enacted in order to protect the rights of workers and employers, to prevent violations of rights, and to determine and regulate their responsibilities. In the Labor Law, the "Regulation on Special Procedures and Principles for Works Performed by Employing Workers in Shifts" regarding shift work has been issued. At the same time, since there are special risk groups such as female employees in the workforce, the "Regulation on the Conditions of Employment of Female Employees in Night Work" has been issued in the Labor Law for female employees. People who work in shifts have risks in terms of physical, psychological, sociological and occupational safety. The shift working system, which involves different risks in terms of occupational health and safety, should be adjusted by evaluating people's health problems, physiological and psychological characteristics. It is hoped that the guide, which also offers necessary solution suggestions, will be useful to all shift workers, their employers and the parties involved in the sector.