Ortaca ilçesinde (Muğla) arazi kullanım paternindeki değişimler (1990-2018)

Abstract

Doğal ortam-insan arasındaki etkileşim sonucunda meydana gelen arazi kullanımındaki değişimler, sorunlar ve çözüm önerileri geliştirme konusunda yapılan çalışmalar son yıllarda giderek artmaktadır. Bu çalışmada, CORINE sistemi kullanılarak, Muğla iline bağlı Ortaca ilçesinde, 1990-2018 yılları arasında arazi kullanımında meydana gelen zamansal değişimin tespit edilmesi ve gelecekteki arazi kullanımına yönelik öneriler sunulması amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan analizler, CORINE Arazi Kullanım Sınıflandırma Sisteminin belirli periyot aralığında (1990-2018) ilçede arazi kullanımında değişimi ortaya koyan veri setleri üzerinden yapılmıştır. Araştırmada çalışma sahasına göre özelleştirilmiş CORİNE verisinin ilk yıllarını temsil eden 1990 yılı vektör verileri ile son yıllarını temsil eden 2018 yılına ait vektör verileri kullanılmıştır. Daha sonra bu veriler ArcGIS programı üzerinde analiz edilerek arazi kullanım özelliklerinde yıllar arasındaki değişimler tespit edilmiştir. Bu analizler sonucunda, 1990 yılında ilçede 5 ana arazi örtüsü/arazi kullanım sınıfına ait 16 arazi alt sınıfı, 2018 yılına gelindiğinde ise 5 ana arazi örtüsü/arazi kullanımı sınıfına ait 23 arazi alt sınıf tespit edilmiştir. Bu iki döneme ait CORINE verileri karşılaştırıldığında arazi alt sınıfında yapay, tarımsal ve su kütlelerinin alanlarının oranında belirgin bir artış, orman ve sulak alanların oranında ise azalış olduğu dikkati çekmektedir. Buna göre, 1990 ile 2018 yılları arasındaki dönemde, Ortaca’da orman ve yarı doğal alanların oranı %50,02’den %49,20’ye, sulak alanların oranı ise %5,58’den %5.34’e düşmüştür. Buna karşın tarımsal alanların oranı %37,06’den %37,61’e, su kütlelerinin oran %4,34’den %4,54’e, yapay bölgelerin %3 olan oranı ise %3.32’ye çıkmıştır. Bu dönem aralığında yapay bölgelerin oranındaki artış, ilçede gelişen turizm ile birlikte artan ikincil konutlar ve nüfustan, sulak alan ve ormanlık alanlardaki azalış ise bu alanların tarım ve yerleşmeye açılmasından kaynaklanmaktadır.

Studies on changes in land use, problems and solution proposals that occur as a result of the interaction between the natural environment and humans have been increasing in recent years. In this study, it was aimed to detect the temporal change in land use between 1990 and 2018 in Ortaca district of Muğla province, using the CORINE system, and to present suggestions for future land use. The analyzes used in the study were made on the data sets of the CORINE Land Use Classification System that reveal the change in land use in the district within a certain period (1990-2018). In the research, vector data from 1990, representing the first years of CORINE data customized according to the study field, and vector data from 2018, representing the last years, were used. Then, these data were analyzed on the ArcGIS program and changes in land use characteristics between years were determined. When the sample years were compared in the analyzes carried out on these data, 16 land subclasses belonging to 5 main land cover/land use classes were identified in the district in 1990, and 23 land subclasses belonging to 5 main land cover/land use classes were identified in 2018. When these two periods are compared, there is a significant increase in the proportion of artificial, agricultural and water bodies in the land subclass, but there is a decrease in the proportion of forests and wetlands. When compared to 2018 CORINE data, forest and semi-natural areas in Ortaca District, which were 50.02% in 1990, decreased to 49.20%, wetlands, which were 5.58%, decreased to 5.34%, whereas agricultural areas, which were 37.06%, decreased to 49.20%. areas increased to 37.61%, water bodies from 4.34% to 4.54%, and artificial regions from 3% to 3.32%. The main reason for the increase in the rate of artificial zones between 1990 and 2018 is the need for second homes and the increase in the population due to the district being a tourism region. The decrease in wetlands and forest areas is due to the opening of these areas to both agriculture and settlement.