İhsaiyat Mecmuası’na Göre Trabzon’daki Eğitim Kurumları (1923-1925)

Abstract

Eğitimin tarihi en az tarih kadar eskidir. Bu bakımdan toplumlar var olduklarından beri eğitime tabidirler. Osmanlı İmparatorluğu da belli bir eğitim tarihine ve yöntemine sahip bir devlettir. Eğitimsel gelişmeler; devletin ekonomik, askeri ve idari ihtiyaçları doğrultusunda yapılmaya başlanmıştır. Modernleşme sürecinde var olan eğitim daha sistemli ve kapsamlı bir hale gelmiştir. Eğitimle ilgili veriler, başta Maarif-i Umumiye Nezareti tarafından toplanan mecmualarla kayda alınmıştır. Bu mecmualar, eğitimdeki reformların ve gelişmelerin izini sürmek amacıyla oldukça önemli belgeler sunmuştur. Eğitimdeki gelişme ve yenileşme faaliyetlerini, okul sayılarındaki artışı, öğrenci mevcudu, öğretmen sayıları ve diğer eğitim unsurlarını belgeleyen İhsaiyat Mecmuası, eğitim tarihi açısından önemli belgelerden biridir. Bu eğitim politikalarının, bölgedeki yansımalarını anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. 1924 yılında yürürlüğe giren Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile birlikte medreseler kapatılmış, eğitim de birlik sağlanarak, tüm eğitim kurumları Maarif Vekâleti’nin denetimi altına alınmış ve böylece Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde toplanmıştır. Trabzon’da bu kanunun etkisiyle eğitim kurumlarının yapısı değişmiş, ilkokul ve ortaokulların sayısı Cumhuriyet’in eğitim politikalarına göre artış göstermeye başlamıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş süreci, eğitim alanında köklü değişimlerin yaşandığı kritik bir dönem olup Osmanlı Devleti’nden devralınan eğitim sisteminin modernleştirilmesi ve eğitimin her kademesinde reformlar gerçekleştirilmesi hedeflenerek bu yönde çalışmalar yapılmıştır. Osmanlı döneminden kalma eğitim müfredatı, Cumhuriyet’in eğitim anlayışına uygun şekilde yeniden düzenlenmiş, modern gereksinimler göz önünde bulundurularak, bilimsel temellere dayalı ders içerikleri oluşturulmuştur. Trabzon’da bu dönemde kız öğrencilere yönelik okulların sayısında artış olduğu ve kadın öğretmen istihdamının teşvik edildiği görülmektedir. Eğitim alanında gerçekleştirilen bu gelişmeler, sadece Trabzon şehri özelinde değil tüm Türkiye’nin eğitim sistemi bağlamında temel taşları oluşturmuş ve dönemin çağdaşlaşma hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynamıştır. Bu çalışma, Türk Eğitim Tarihi özelinde Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki eğitim reformlarının Trabzon’daki yansımalarını ele almaktadır. 1923-1926 yılları arasında Trabzon şehrindeki sosyal ve kültürel yapı göz önünde bulundurularak, İhsaiyat Mecmuası verilerine göre, eğitimdeki gelişmelerin analiz edilmesi sağlanmıştır.

The history of education is at least as old as history itself. Present-day societies have been subject to education since the beginning of time. The Ottoman Empire was a state with a specific educational process and methodology. Educational developments began to be implemented in economic, military, and administrative systems. The modernization process made existing education more systematic and comprehensive. Data on education was recorded primarily in journals published by the Ministry of National Education. These journals provided crucial documentation for tracing reforms and developments in education. The İhsaiyat Journal, which documents developments and innovations in education, the increase in the number of schools, student enrollment, teacher training, and other training programs, is a significant document in the history of education. We believe that the impact of these educational policies on the regions will be significant. In 1924, the Ministry of National Education consolidated its structure. In Trabzon, this law changed the structure of general education policies, and the number of primary and secondary schools began to increase in line with the Republic's educational policies. The founding of the Republic of Turkey was a critical period of radical changes in education. Efforts were undertaken to modernize the educational system inherited from the Ottoman Empire and implement reforms at all levels of education. The Ottoman-era curriculum could be revamped to align with the Republic's educational approach, and course content was based on standard foundations, taking into account modern standards. In Trabzon, there was an increase in the proportion of girls enrolled in schools during this period, and the employment of female teachers was encouraged. These educational developments established fundamental patterns not only in Trabzon but throughout Turkey, playing a critical role in the continuation of modernization in the past. This study examines the impact of educational reforms in Trabzon during the early years of the Republic, with a specific focus on Turkish Education History. The social and cultural structure of Trabzon between 1923 and 1926 is considered, and educational developments are analyzed according to the Ihsaiyat Magazine systems.