İris Bitkilerinde Potyvirüs Enfeksiyonlarının Durumu ve Moleküler Karakterizasyonu: Bilecik İli İris Yetişen Alanlar, Türkiye

Abstract

İris (Iris spp.) bitkilerinde uzun yıllar boyunca yapraklarda şiddetli mozaik, sararma ve nekroz gibi belirtiler gözlemlenmiştir. Bu çalışma kapsamında iris bitkilerinde ilgili simptomlara neden olabilecek Potyvirüs türlerinin varlığı araştırılmıştır. Arazi çalışmaları 2022 yılında Güney Marmara Bölgesi’nde bulunan Bilecik ilinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, 34 simptomatik ve 7 asimptomatik olmak üzere toplam 41 iris bitkisi toplanmıştır. Potyvirüs enfeksiyonları, Potyvirüs cinsine özgün kısmi NIb (nuclear inclusion protein b) gen bölgesinin amplifikasyonuna yönelik dejenere primerler kullanarak konvansiyonel moleküler yöntemler ile belirlenmiştir. Moleküler çalışmalar sonucunda virüslerin neden olduğu belirtiler gösteren 6 bitkide Potyvirüs enfeksiyonu tespit edilmiştir. Elde edilen 6 Potyvirüs fragmentinin nükleotit dizileme çalışmaları tamamlandıktan sonra enfeksiyonlara iris şiddetli mozaik virüsü (iris severe mosaic virus, ISMV)’nün neden olduğu belirlenmiştir. Bu izolatlar kendi aralarında % 94’ün üzerinde nükleotit benzerliği gösterirken, global izolat ile % 82-99 oranlarında benzerlik göstermiştir. Filogenetik analizler ise bu dejenere primerle elde edilen NIb gen bölgesine göre Potyvirüs türlerinin kendi aralarında başarılı bir şekilde ayrıldığını göstermiştir.