Sağlık sektöründe algılanan liderlik modellerinin çalışanların duygusal emekleri üzerindeki etkilerine yönelik bir uygulama: Bilecik İl Sağlık Müdürlüğü örneği

Abstract

Sağlık hizmetlerinin sunumunda, çalışanların hasta ve hasta yakınları ile yüz yüze etkileşim içerisinde iken duygularını yöneterek, işyeri tarafından yazılı olarak belirlenmiş kurallara uyması için gösterdikleri çaba, duygusal emek olarak adlandırılmaktadır. Uygulanan liderlik modelinin, duygusal emek üzerine etkilerinin sağlık sektöründe incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, ayrıca demografik değişkenlere göre sağlık çalışanlarının liderlik modeli ve duygusal emek algıları arasındaki farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla; Bilecik ilinde sağlık sektöründe görev ayırt etmeksizin tüm çalışanların yanıtladığı çevrim içi anket verileri kullanılmıştır. Uygulanan anket neticesinde 381 çalışanın liderlik modeli algılarının, demografik verilerin faktör analizi aracılığıyla duygusal emeğe ait üç boyuta ait düzeyleri ile duygusal emeğe etkilerinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Elde edilen veriler fark testleriyle analiz edilmiştir. Analiz öncesi Mahalanobis ölçütü uygulanarak, 41 anket verisinde çarpıklık oluştuğu tespit edilip değerlendirmeye alınmayarak, 340 anket verisi ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde yüzde, frekans, box, bağımsız t-testi, Manova ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma neticesinde elde edilen bulgulara göre hipotezlerde belirtilen demografik değişkenlerin, liderlik model ve duygusal emek davranışlarında anlamlı farklılık yaratmadığı ancak kimi değişkenlerde kısmi de olsa farklılık yarattığı analiz edilmiştir. Eğitim durumu arttıkça görev odaklı liderlik ve derinlemesine davranış algısında bir azalma, meslek gruplarında çalışan sayıları azaldıkça görev odaklı liderlik modeli algıları artmakta iken derinlemesine davranış algılarında miktar ile ters orantılı ilerlemediği görülmüştür. Sağlık kurumlarında uygulanan altı liderlik modelinin (Etkileşimci, Dönüşümcü, Görev Odaklı, Babacan (Paternalist), Hizmetkâr ve Etik Liderlik) duygusal emeğe ait üç alt boyutu olan Yüzeysel, Derinlemesine ve Samimi Davranış üzerindeki etkilerini ölçmek için regresyon analizi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Hizmetkâr, Etik ve Etkileşimci Liderlik modelleri ve duygusal emek algıları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.In the provision of health services, the effort of the employees to comply with the rules determined in writing by the workplace by managing their emotions while interacting face-to-face with the patients and their relatives is called emotional labor. It is aimed to examine the effects of the applied leadership model on emotional labor in the health sector. It was also tried to determine the differences between the leadership model and emotional labor perceptions of healthcare professionals according to demographic variables. For this purpose; In Bilecik, online survey data answered by all employees, regardless of their role in the health sector, were used. As a result of the questionnaire applied, it was aimed to determine the leadership model perceptions of 381 employees, the levels of the three dimensions of emotional labor and their effects on emotional labor through factor analysis of demographic data. By applying the Mahalanobis criterion before the analysis, it was determined that there was skewness in 41 survey data and they were not taken into consideration, and the study was carried out with 340 survey data. Percentage, frequency, box, independent t-test, Manova and regression analysis were used in the analysis of the data. According to the findings obtained as a result of the research, it was analyzed that the demographic variables specified in the hypotheses did not make a significant difference in the leadership model and emotional labor behaviors, but they created a partial difference in some variables. As the education level increases, the perception of task-oriented leadership and in-depth behavior decreases, while the perception of task-oriented leadership model increases as the number of employees in occupational groups decreases, it has been observed that in deep acting perceptions do not progress inversely with the amount. Regression analysis was applied to measure the effects of six leadership models (Transactional, Transformational, Task-Oriented, Paternalist, Servant and Ethical Leadership) applied in health institutions on the three sub-dimensions of emotional labor, Surface, Deep and Genuine Acting. According to the results obtained, a significant relationship was found between Servant, Ethical and Transactional Leadership models and perceptions of emotional labor.