Bazı Endemik Stachys Türlerine Ait Ekstraktların Antimikrobiyal Aktivitelerinin Belirlenmesi

Abstract

Stachys cinsi Lamiaceae familyasının bir üyesidir. Bu cins Türkiye’de 121 taksonla temsil edilir ve tür seviyesinde %43,4 endemizm oranına sahiptir. Stachys cinsine ait taksonlardan birçoğu içermiş olduğu aromatik bileşikler ve esansiyel yağlar dolayısıyla oldukça büyük tıbbi ve ekonomik öneme sahiptir. Enfeksiyon etmenleri ile mücadelede kullanılan antibiyotiklere karşı direnç, günümüzde önemli bir sorun haline gelmiştir ve antibiyotiklerin yerine kullanılacak daha etkili kimyasallara ihtiyaç duyulmaktadır. Bitkiler, bu kimyasallar açısında doğal kaynaklardır ve tedavi edici değere sahip taze veya kurutulmuş bitki kısımları ya da bunlardan elde edilen ekstraksiyon ürünleri alternatif tıpta oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Gereçler ve Yöntemler: Bu çalışmada Kütahya ve Eskişehir illerinde belirlenen lokalitelerden toplanan Stachys annua subsp. cilicia, S. setifera subsp. lycia, S. sosnowskyi, S. tmolea, S. cretica subsp. anatolica, ve S. iberica subsp. iberica var. densipilosa türlerinin Etanol, Aseton ve Hegzan kullanılarak hazırlanan ekstraktlarının mikroorganizmalar üzerine etkileri çalışılmıştır. Çalışmada Gram pozitif olarak S. aureus ATCC 6535, S. epidermidis ATCC 11228, B. cereus, Gram negatif olarak ise E. coli W3110, P aeruginosa ATCC 27853, P. vulgaris bakterileri kullanılmış, antimikrobiyal etkinlik MİK ve disk difüzyon yöntemi ile araştırılmıştır. Bulgular: Yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlara göre Stachys cinsine ait türlerin hegzan ve aseton ekstraktlarının antimikrobiyal aktivite açısından etkili olmadıkları, 3 endemik türün etanol ekstraktlarının ise oldukça etkili olduğu gözlemlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre bu bitki ekstraktlarının gram pozitifler üzerine daha etkili olduğu belirlenmiştir. Gram pozitif mikroorganizmalardan da özellikle S. aureus’la mücadelede kullanılabileceği düşünülmektedir. Sonuç ve Tartışma: Bu çalışma sonucunda önemli bir enfeksiyon etmeni olan S. aureus’la mücadelede bitkisel kökenli sekonder metabolitlerin izole edilip etkin bir şekilde kullanılabileceği görülmüştür.