Şahabettin Süleyman ve Mehmet Fuat Köprülü'nün Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı adlı eserinin çeviri yazıya aktarımı ve incelenmesi

Abstract

Milletlerin edebiyatlarını kayıt altına alan edebiyat tarihçiliğinin ilk izlerine Batı’da rastlanır. Avrupa’da ulus odaklı fikirlerin gelişmesiyle millî bir nitelik elde eden edebiyat, bilime dayalı bir bakış açısı kazanır. Bu bağlamda edebiyat tarihçiliğinde ilk yöntemsel yaklaşımlar görülmeye başlanır. Böylece edebiyat tarihçiliği yapılan araştırmalar neticesinde zamanla kendi yolunu çizer. Türk edebiyat tarihçiliğinde ilk örnekler tezkirelerdir. Tanzimat’tan sonra Avrupa’dan gelen pozitivist yaklaşımla birlikte edebiyat daha metodik bir şekilde değerlendirilir. 1888 yılında Abdülhalim Memduh’un Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye adlı eseri kaleme almasıyla birlikte Türk edebiyatında “edebiyat tarihi” ifadesi kendini gösterir. Bu eserden sonra edebiyat tarihi adıyla klasik tezkireciliğin devamı niteliğinde birçok eser kaleme alınır. Şahabettin Süleyman ve Köprülüzade Mehmet Fuat’ın beraber kaleme aldıkları Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı adlı eser modern edebiyat tarihçiliğinin ilk örneklerindendir. Bu çalışmanın konusu olan eser, Latin harflerine aktarıp ele aldığı konular bakımından incelenmiştir. Bu maksat doğrultusunda çalışmanın ilk bölümünde edebiyat tarihçiliği, Batı’da edebiyat tarihçiliği ve Türk edebiyat tarihçiliğine yer verilmiştir. İkinci bölümde eser tanıtılıp Şahabettin Süleyman ile Köprülüzade Mehmet Fuat’ın edebiyat tarihine dair görüşleri ortaya koyulmuştur. Çalışmanın son bölümünde ise eserin Latin harflerine aktarımı verilmiş ve eserin orijinal metni sunulmuştur.

The first traces of literary history, which records the literature of nations, are found in the West. Literature, which gained a national character with the development of nation-oriented ideas in Europe, gained a scientific perspective. In this context, the first methodological approaches begin to appear in literary history. Thus, literary historiography draws its own path over time as a result of research. The first examples in Turkish literary history are the biographies. After the Tanzimat, with the positivist approach coming from Europe, literature was evaluated in a more methodical way. In 1888, the expression “literary history” appeared in Turkish literature when Abdülhalim Memduh wrote the work called Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye. After this work, many works were written under the name of literary history, continuing the tradition of classical biographies. The work titled New Ottoman History of Literature, written jointly by Şahabettin Süleyman and Köprülüzade Mehmet Fuat, is one of the first examples of modern literary historiography. The work that is the subject of this study was transcribed into Latin letters and examined in terms of the topics it addressed. In line with this purpose, the first part of the study includes literary historiography, literary historiography in the West, and Turkish literary historiography. In the second part, the work is introduced and Şahabettin Süleyman and Köprülüzade Mehmet Fuat’s views on literary history are revealed. In the last part of the study, the translation of the work into Latin letters is given and the original text of the work is presented.