İhracat çeşitliliğini etkileyen faktörler ve Ar-Ge faaliyetlerinin ihracat çeşitliliği üzerindeki etkisi

Abstract

Birçok ülke ihracat çeşitliliğini arttırmanın ve Ar-Ge faaliyetlerine yoğunlaşmanın büyüme süreci üzerindeki etkisinin olumlu olduğunu düşünmektedirler. Gerek doğal kaynaklar gerekse doğrudan yabancı yatırımlar ihracat çeşitliliğini arttırdığı gibi Ar-Ge harcamaları da ihracat çeşitliliğini arttırmaktadır. Bu çalışmada “hangi faktörler ihracat çeşitliliğini etkilemektedir” sorusuna cevap aranmaktadır. Ar-Ge faaliyetlerinin ihracat çeşitliliği üzerindeki etkisini tespit etmek amacıyla 2000-2020 dönemine ilişkin G7 ülkeleri yıllık verileri kullanılarak bir panel veri analizi yapılmıştır. Homojenliği tespit etmek için Peseran ve Yamagata (2008) testi, birimler arasındaki korelasyonun var olup olmadığını anlamak için Breusch-Pagan (1980), Peseran, Ullah ve Yamagata (2008), Peseran (2004) testleri, Kao (1999) ve Pedroni (2004) eşbütünleşme testleri, 2. kuşak birim kök testlerinden CIPS ve CADF tercih edilmiştir. Ayrıca Panel AMG uzun dönem tahmin analizi ve Dumitrescu-Hurlin (2012) nedensellik testleri de yer almıştır. Panel AMG (Genişletilmiş Ortalama Grup) uzun dönem tahmin analizinde ulaşılan sonuçlara göre hem Ar-Ge harcamaları hem de ticari dışa açıklık değişkenlerinin ihracat çeşitliliği üzerindeki etkisinin pozitif ve anlamlı olduğu diğer bir ifadeyle; Ar-Ge harcamalarının ve ticari açıklığının artmasına bağlı olarak ihracat çeşitliliği de artmaktadır. Ancak finansal gelişme değişkeninde negatif ve anlamsız sonuçlar elde edilmiştir. Dumitrescu-Hurlin (2012) nedensellik testinde ise ihracat çeşitliliği ile Ar-Ge harcamaları arasında ilişki çift yönlü çıktığı gibi ticari açıklık ve ihracat çeşitliliği arasındaki ilişki de çift yönlü çıkmıştır. Finansal gelişme indeksinden ihracat çeşitliliğine doğru ise tek yönlü bir ilişki çıkmıştır.Many countries believe that increasing export diversity and focusing on R&D activities have a positive impact on the growth process. Both natural resources and foreign direct investments increase export diversity, and R&D expenditures also increase export diversity. This study seeks to answer the question of “which factors affect export diversity?” In order to determine the impact of R&D activities on export diversity, a panel data analysis was conducted using annual data from G7 countries for the period 2000-2020. Peseran and Yamagata (2008) test was used to determine homogeneity, Breusch-Pagan (1980), Peseran, Ullah and Yamagata (2008), Peseran (2004) tests, Kao (1999) and Pedroni (2004) cointegration tests, and CIPS and CADF from the 2nd generation unit root tests were preferred. In addition, Panel AMG long-term forecast analysis and Dumitrescu-Hurlin (2012) causality tests were also included. According to the results obtained in the Panel AMG (Extended Average Group) long-term forecast analysis, the effect of both R&D expenditures and trade openness variables on export diversity is positive and significant, in other words; export diversity increases depending on the increase in R&D expenditures and trade openness. However, negative and insignificant results were obtained in the financial development variable. In the Dumitrescu-Hurlin (2012) causality test, the relationship between export diversity and R&D expenditures was found to be bidirectional, as was the relationship between trade openness and export diversity. A unidirectional relationship was found from the financial development index to export diversity.