Rusça İsim Cümleleri ve Bunların Türkçeye Çevirisi

Abstract

Bu makalede Rusça ve Türkçedeki isim cümlesi anlayışları karşılaştırılmış, Rusçada fiil cümlesi olarak görünen bazı cümlelerin Türkçeye çevirisinde karşılaşılan sorunlar incelenmiştir. Rus bilim insanlarının konuya yaklaşımları incelenmiş ve bugünkü durum tespit edildikten sonra Rusçada sık karşılaşılan isim cümlelerinin Türkçeye çevirisi örnekler üzerinde gösterilmiştir. Rusça gramer kitaplarından ve başka eserlerden kendi tespit ettiğimiz otuz civarında fiilin oluşturduğu cümlelerin Türkçeye fiil cümlesi olarak değil isim cümlesi olarak çevrilmesi gerektiğini göstermeye çalıştık. Örnekleri genellikle Rusça gramerlerden ve Türkoloji ile ilgili eserlerden aldık. Rusçada isimler, sıfatlar, zamirler, sıfat fiiller, sayı isimleri herhangi bir bağlayıcı olmadan isim cümlesi oluşturabilmektedir. Aslında zarflar da isim cümlelerinde yüklem görevinde kullanılmaktadır ama bu durum Rusça gramerlerde gösterilmemiştir. Zarf dışındaki diğer kelimeler farklı isim halinde bulunarak veya yalın halde kullanılabilmektedir. Bunların Türkçeye çevirisinde pek sorun yaşanmamaktadır. Rusçadan Türkçeye yapılan çevirilerde, bazı Rusça fiillerin oluşturduğu cümlelerin fiil cümlesi olarak algılanmasından kaynaklanan yanlışlıklar görülmektedir. Rusçada başta быть / bıt’ “olmak”, стать / stat’ “olmak; durmak” gibi soyut anlamlı fiiller ile sözlük anlamlarını koruyan являться / yavlyat’sya “olmak, meydana gelmek”, иметь / imet’ “sahip olmak”, принадлежать / prinadlejat’ “ait olmak” gibi otuzdan fazla fiil aslında isim cümlesi oluşturmaktadır. En çok karşılaşılan isim cümleleri sırasıyla şimdiki zaman, geçmiş zaman ve gelecek zaman bildiren isim cümleleridir. Gelecek zamandaki Rusça isim cümleleri Türkçeye çevrilirken olmak yardımcı fiilinin kullanılması gerektiği de ortaya konmuştur.