ÜRETİCİ FİYATINDAN GIDA TÜKETİCİ FİYATINA ASİMETRİK İLETİM

Abstract

İklim değişikliğinin, son yıllarda tarımsal üretimde yol açtığı problemlerin yanı sıra, Covid-19 salgın sürecinin tedarik zincirinde aksamalara neden olması ve girdi maliyetlerindeki artışlar küresel gıda fiyatlarını yükseltmiştir. Küresel gıda arzında yaşanan kaygılar ve gıda fiyat artışları hükümetlerin öncelikli gündemleri arasında yer almıştır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 2006-2021 dönemi için genel üretici enflasyonu ile gıda tüketici enflasyonu arasındaki ilişkinin, kısa ve uzun dönem asimetrik dinamikler çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 2006-2021 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, üretici fiyatı endeksinin (ÜFE), tüketici fiyat endeksi (TÜFE) içerisinde yer alan gıda ve alkolsüz içecekler endeksi üzerindeki kısa ve uzun dönem asimetrik etkileri NARDL modeli yardımıyla analiz edilmiştir.\rÇalışmadan edilen bulgulara göre, Türkiye ekonomisinde 2006-2021 döneminde ÜFE’de meydana gelen şokların TÜFE üzerinde asimetrik etkiye sahip olduğu, ÜFE endeksinde gerçekleşen pozitif şokların negatif şoklara kıyasla daha yüksek etki sergilediği sonucuna ulaşılmıştır. ÜFE’de meydana gelen %1’lik negatif şok TÜFE üzerinde %0,92’lik bir artışa, %1’lik pozitif şok ise TÜFE %0,33’lük artışa neden olmuştur. Bu kapsamda, ÜFE’de meydana gelen yükselişlerin TÜFE üzerindeki etkisinin giderilmesi adına yapılacak düzenlemelerin ve alınacak önlemlerin uzun dönemli planlanması gerektiği vurgulanabilir.