İsmail Hakkı Bursevi’nin Ruh’ul-Beyân tefsirinde insan eğitimi

Abstract

Eğitim, insanlık tarihi boyunca süregelen, bilgi, kültür ve davranışların nesilden nesile aktarılma sürecidir. Geçmişten günümüze önemli bir kültürel miras olarak devam eden eserler bu süreçte önemli rol almaktadır. Bu eserlerden birisi de 17. yüzyılın önemli mutasavvıflarından İsmâil Hakkı Bursevî’nin Rûhu'l-Beyân tefsiridir. İsmâil Hakkı Bursevî, özellikle tasavvufi öğretileriyle tanınır. Eserlerinden biri olan Rûhu'l-Beyân tefsiri, sadece Kur’ân-ı Kerîm âyetlerinin tefsirini sunmakla kalmaz, aynı zamanda eğitim ve ahlaki gelişim üzerine derinlemesine bilgiler de içerir. Kur'ân'ın doğru anlaşılması, ahlaki ve manevi gelişim, bilgi ve kültürün aktarımı ve toplumsal hayata katkı gibi birçok alanda tefsir ilmi insanlara rehberlik etmektedir. Bu çalışma özelinde de Rûhu'l-Beyân tefsirinde yer alan İstiaze, Besmele, Fâtiha, Bakara, Âli İmrân, Nisa, Mâide ve En’âm sûrelerine odaklanılarak eğitimle ilgili unsurlar incelenmiş, modern eğitim üzerine çıkarımlarda bulunulmuştur. Bu bakış açısı ile geleneksel eğitim anlayışlarının ötesinde, bireyin manevi yönden desteklenerek bütüncül şekilde yetişmesi hedeflenmiştir. Giriş bölümü; araştırmanın konusu, problemi, amacı, önemi, metodu, sınırlılıkları ve ilgili çalışmalardan oluşmaktadır. İlk bölümde; İsmâil Hakkı Bursevî’nin hayatı, eğitimi, mesleği, eserleri ve vefatı üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde; eğitim, din eğitimi ve tasavvufi eğitim incelenmektedir. Üçüncü bölüm; Rûhu’l- Beyân tefsirinin ilk altı sûresindeki insan eğitimi ile ilgili kısımların incelemesini ve tasavvufi eğitin günümüz eğitimine yansımasını içermektedir.

Education is the process of transferring knowledge, culture and behaviors from generation to generation throughout human history. Works that continue as an important cultural heritage from the past to the present play an important role in this process. One of these works is the Rûhu'l-Beyân tafsir of İsmâil Hakkı Bursevî, one of the important Sufis of the 17th century. Ismail Hakki Bursawi is especially known for his Sufi teachings. One of his works, Rûhu'l- Beyân, not only provides an exegesis of Qur'anic verses, but also containsindepth information on education and moral development. The science of tafsir guides people in many areas such as the correct understanding of the Qur'an, moral and spiritual development, transfer of knowledge and culture, and contribution to social life. In this study, by focusing on the surahs of istiaze, besmela, fatiha, bakara, âli imran, nisa, maide and an'am in the tafsir of Rûhu'l-Bayân, the elements related to education were analyzed and inferences were made on modern education. With this perspective, it is aimed to raise the individual in a holistic way by supporting the individual spiritually, beyond the traditional understanding of education.