Hz. Peygamber Dönemi Arap Yarımadası – Rum (Bizans) İmparatorluğu İlişkileri ve Rum (Bizans) Asıllı Sahâbîler

Abstract

Arap asıllı olup hayatını Arap Yarımadası’nda geçiren Hz. Peygamber’e inananla- rın genelde Arap asıllılar olduğu düşünülmektedir. Oysa Allah Resûlü son peygamber- dir ve bütün insanlığı Allah’a davet eden bir elçi olarak gönderilmiştir. Böyle olunca kendisine iman edenler arasında Arap olmayanların da bulunması çok doğaldır. Bu araştırmada, Hz. Peygamber’le görüşüp Müslüman olan ve sahâbî olma vasfını kaza- nan “Bizans asıllı” veya Araplar’ın ifade ettiği şekliyle “Rûmî/Rum asıllı” şahsiyetler araştırılmış, bunların kimlikleri tespit edilerek hayatları hakkında bilgi verilmiş, bu es- nada hadis rivâyet edip etmedikleri konusu üzerinde özellikle durulmuştur. Bugüne ka- dar hakkında müstakil çalışma yapılmamış olan “Rum/Bizans Asıllı Sahâbîler” konu- sunu araştırmaya “Arap Yarımadası - Roma/Bizans İmparatorluğu İlişkileri” hakkında bilgi vermekle başlanmış, burada ağırlıklı olarak Hz. Peygamber dönemindeki münase- betler üzerinde durulmuş ve Rum/Bizans asıllıların Arap Yarımadası’na hangi yollarla intikal ettikleri konusuna açıklık getirilmiştir. Rum/Bizans asıllı olup Hz. Peygamber’e iman edenlerin sahâbî olanlarını doğru bir şe- kilde tespit edebilmek için zorunlu olarak sahâbenin tanımını içeren bir başlık açılmış, tanıma uyduğu tespit edilenler alfabetik olarak sıralanmış ve taranan hadis, tefsir, si- yer, tabakât ve İslam tarihi kaynaklarında yer alan bilgilerden hareketle hayatları hak- kında biyografik bilgi verilmiştir. Hz. Peygamber devrinde yaşayıp Müslüman olan, ancak onunla görüşemeyen Rum/Bizans asıllı muhadramların sahâbî olanlarla karıştı- rılmasını önlemek için muhadramlar da ayrı bir başlık altında incelenmiş, ismi tespit edilenler burada kısa biyografik bilgilerle tanıtılmıştır. Rum/Bizans asıllı sahâbî olma- dığı halde böyle bir iddiada bulunan bir kişinin de tanıtıldığı bu makalede önemli bazı tespitler ortaya çıkmıştır. Önemli tespitlerden biri, köle statüsünde bulunma ve dil bil- meme gibi nedenlerle Rum/Bizans asıllıların Hz. Peygamber’den hadis nakletmedikleri görülmüş, ilmî bilgi aktarma anlamında bir katkılarının bulunmadığı ortaya çıkmıştır.