ESKİŞEHİR MERKEZ İLÇELERİNDE (ODUNPAZARI VE TEPEBAŞI) TOPOGRAFİK FAKTÖRLERE GÖRE YERLEŞİMİN DAĞILIŞI

Abstract

Doğal çevre ve insan birbirini sürekli etkileyen ve birbirinden etkilenen iki önemli dinamik kavramı teşkil etmektedir. İnsanın doğalçevre üzerindeki davranışları, doğal çevre üzerinde değişikliklere yol açarken aynı zamanda doğal çevre, insanın bu ortam üzerindekidavranışlarını sınırlandırmaktadır. Her ne kadar teknoloji ve bilim gelişmiş olsa da insanın doğal çevre üzerindeki davranışları, doğalçevre faktörlerinin kontrolü altındadır. Yerleşmeler doğal çevre faktörlerinden etkilenen en önemli unsurlardan biridir. Söz konusuçalışmada Eskişehir merkez ilçelerini (Odunpazarı ve Tepebaşı) oluşturan yerleşim birimlerinin yükselti, bakı ve eğim ile olanilişkilerini coğrafi bakış açısıyla değerlendirmek amaçlanmaktadır. Bu amaçla 1/25000 ölçekli sayısal topografya haritaları kullanılmış,araştırma alanının amaca uygun özelliklerinin ortaya konulması için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımlarından ArcGIS programıkullanılarak sayısallaştırma ve yeniden sınıflandırma işlemleri uygulanmıştır. Eskişehir merkez ilçelerinin nüfus özellikleri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun 2019 verilerine dayalı olarak oluşturulmuştur. Sonuç olarak Eskişehir merkez ilçelerinde yerleşim veyükselti arasındaki ilişki incelendiğinde yoğun yerleşim alanlarının ova tabanında toplandığı görülmektedir. Yükseltinin artışıylabirlikte yerleşme dokusunda seyrekleşme dolayısıyla nüfusta da bir azalma meydana gelmektedir. Yerleşme ve nüfusun eğimkoşullarıyla ilişkisi incelendiğinde ise merkez ilçelerde yoğun nüfus ve yerleşmeye sahip alanların eğim değerinin %2’den az olduğusahalar olduğu tespit edilmiştir. Öyle ki; araştırma alanı içerisinde %43,52’lik paya sahip olan bu alanlarda 88 mahalle bulunmaktadır.Eskişehir’in Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerinden oluşan merkez ilçelerinde hâkim bakı %18,90 ile güney yönüdür. Ancak merkezilçelerde yerleşmenin ve nüfusun en yoğun olduğu alanların bakı yönleri 34 mahalle ile kuzeydoğu, 31 mahalle ile kuzey yöndedir.Bu da merkez ilçelerdeki çoğu yerleşmenin ters bakıda kurulduğunu göstermektedir.