Borsa İstanbul sektör endeksleri ile oynaklık endeksi arasındaki ilişkilerin analizi

Abstract

Teknolojik anlamda yaşanan gelişmeler ekonominin vazgeçilmez parçası olan finansal piyasaları oluşturan aktörleri önemli ölçüde etkilemektedir. Yaşanan gelişmeler finansal piyasalardaki değişim ve dalgalanmaların bir ölçüsü olan oynaklık kavramını finansal aktörler açışından önemli hale getirmiştir. Finansal piyasadaki aktörler yatırım sürecinde finansal göstergeleri baz alarak yatırım kararı verirken oynaklık tahminlerini ölçü kabul ederek doğru kararlar almak hedefi güdüsüyle hareket etmektedirler. Yatırımcılar oynaklık tahminleri ve geçmiş dönem verileri başta olmak üzere finansal verileri kullanarak ve piyasalardaki olası beklenti ve belirsizlikleri baz alarak risk faktörlerini minimize etmek istemektedirler. Finansal piyasalarda riskin bir ölçüsü olarak kabul edilen oynaklık ile ilgili olarak hesaplanan pek çok global, bölgesel ve ülke bazlı endeks bulunmaktadır. Yatırımcılar bu endekslerdeki değişimleri takip ederek yatırımlarını planlama ve yönetme olanağına sahip olmaktadır. Bunun yapılabilmesi için ise yatırım yapılması planlanan borsa veya sektör ile oynaklık endeksleri arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı; 6 farklı oynaklık endeksi ile Borsa İstanbul sektör endeks getirileri arasında asimetrik nedensellik ilişkilerinin araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda BİST sınai, mali ve hizmetler endeks getirileri ile Euro oynaklık endeksi, altın oynaklık endeksi, petrol oynaklık endeksi, Euro Stoxx oynaklık endeksi, korku endeksi (VIX) ve NASDAQ oynaklık endeksinin 3/18/2011- 3/29/2019 dönemine ait verileri Hatemi-J asimetrik nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçları farklı asimetrik yönlerde olsa da ele alınan tüm oynaklık endeksleri ile BİST sektör getirileri arasında nedensellik ilişkisi bulunduğunu göstermiştir.

Technological developments significantly affect the actors that constitute the financial markets which are essential part of the economy. Developments made the concept of volatility, which is a measure of fluctuations and changes in financial markets, important for the financial actors. The actors in the financial market act with the motive of making the right decisions by taking the volatility estimates as a measure while making the investment decision based on the financial indicators in the investment process. Based on the expectations and uncertainties in the markets, investors want to minimize the risk factors by using financial data notably volatility forecasts and historical data. There are many global, regional and country-based indices calculated for volatility, which are considered as a measure of risk in financial markets. Investors have the opportunity of planning and managing their investments by following changes in these indices. In order to do this, the relations between the volatility indices and the stock market or sector that are thought to be invested in should be determined. In this context, the main purpose of the study is to investigate the asymmetric causality relationships between 6 different volatility indexes and Borsa İstanbul sector index returns. In accordance with this purpose, the data of BIST industrial, financial and services index returns and Euro volatility index, gold volatility index, oil volatility index, Euro Stoxx volatility index, fear index (VIX) and NASDAQ volatility index between 3/18 / 2011- 3/29/2019 were analyzed by Hatemi-J asymmetric causality test. The results of the analysis showed that there are causality relationships between all volatility indices and BIST sector returns in different asymmetric directions.