Tevfik Fikret, Halûk’tan Bir Prometheus Çıkarabildi Mi?

Abstract

Tevfik Fikret’in Halûk’un Defteri kitabında yer alan “Promete” şiiri, oğluHalûk’la Yunan mitolojisinin efsanevî kahramanı Prometheus arasındailişki kurduğu bir eserdir. Şiirde, oğlu Halûk’un hastalıklı görülen Osmanlıvatanının kurtuluşunu sağlayacak bir kahraman olarak anlatıldığı görülür.Hakikatte, Prometheus’un tanrılar tanrısı Zeus’la mücadeleye girerekinsanlığa armağan ettiği teknikle, batıda eğitim alıp ülkesini karanlıktankurtaracak Halûk’un hayatı arasında bir irtibat kurulamaz. Çünkü Prometheusateşle sembolleştirilen tekniği tanrılar katından alıp insanlığa armağanetmiş, insanlık tanrılara mahkûm olmadan iradesiyle karar alabilmiş,alet kullanarak medeniyeti kendisi şekillendirmiştir. Bu çalışmada, Yunanmitolojisinin iki büyük destan yazarı Hesiodos ve Aiskhylos’un metinlerinden,Halûk’un biyografisinden ve Tevfik Fikret’in şiirlerinden hareketle Prometeşiirinin hedefine ulaşıp ulaşmadığı tartışılacaktır. Şair, oğlunun anglo-saksonkültürüyle yetişmesini ve batının fen cephesini öğrenmesini istemiştir. Şiir buaçıdan Tevfik Fikret’in gelecekten beklediklerini sağlamıştır. Ancak Halûk’unvatanına dönüp karanlıklar içindeki ülkesini aydınlığa çıkaracağı bir hayaldenöteye geçememiştir.