İslam Edebiyatında İlmin Adabına Dair Bir Değerlendirme

Abstract

Doğru davranışın ancak doğru bilgiden kaynaklanabileceği gerçeğinden hareketle, doğru davranışları hedefleyen İslam dininde, ilmin tahsiline son derece önem verilmiştir. Bu önem, İslam edebiyatında “ilim” konulu sayılamayacak nicelikte eserin vücuda gelmesinde kendini göstermektedir. Yine bu öneme binaen hadis ve Arap edebiyatı kaynaklarına baktığımızda ilim tahsilinde bulunacak öğrencilerin takınması gereken özel bir “ilim âdâbı” alanının oluştuğu görülmektedir. Aslına bakılırsa ilim öğrenmek her Müslüman’a farzdır. Ancak bu tür “ilim âdâbı” eserlerinde birinci derecede hedef kitle, hayatının bir kısmını ilme tahsis etmiş “talebe” kesimidir. İlim taliplisinin bir ömür boyu sürecek tahsil yolculuğunda kritik eşikler, savrulmaya müsait dönemeçler ve ilmin istismara uğrayabileceği riskli alanlara dair pek çok ikaz ve işaretler bu eserlerde bulunmaktadır. Zira kimi zaman ilmi bir yanlış ameli pek çok doğruya mal olabilmektedir. Bu çalışmada, ülkemizde İslami ilimler tahsili ile meşgul olan önemli sayıda bir kesime ve bu kesim içerisinde de özellikle “yeni başlayanlara” yönelik hadis ve Arap edebiyatı kaynaklarından derlenmiş prensipler ele alınmıştır. Çalışma ağırlıklı olarak sunum ve değerlendirmeye dayalı olacağı için konu çerçevesinde -rehberlik amaçlı- seçilen literal malzeme arz edilerek günümüz -İslami ilimler öğrencilerine- göre yorumlanmıştır.

Considering the fact that the right behavior can only arise from the right information, the education of science has been given utmost importance in the Islamic religion aiming at the right behaviors. This importance manifests itself in the inclusion of an unquestionable quantity of ”science” in the Islamic literature. When we look at the hadith and the sources of Arabic literature due to this importance, it is seen that there is a special field of scholars of science that should be attached to the students who will study science. In fact, it is obligatory for every Muslim to learn science. However, the first-degree target audience in this kind of ”science adab” works is the ebe demand ”segment that has devoted part of his life to science. Critical thresholds, bendable bends and risky areas where science can be exploited are found in these works. Because sometimes a scientific mistake can cost many truths. In this study, the principles compiled from the sources of hadith and Arabic literature for a significant number of people engaged in the collection of Islamic sciences in our country and especially for the "beginners" were compiled. Since the study will be mainly based on presentation and evaluation, the selected material will be presented within the framework of the subject - for guidance purposes - and will be interpreted according to the present - Islamic sciences students