Hint-Türk-İslam Kültürünü Seyahatnameler Üzerinden Tanımlamak

Abstract

İnsanlık tarihinin kadim kültürlerinden biri olarak Hind müslümanların bu bölgede hâkimiyet kurmalarıyla birlikte bir İslam medeniyet havzasına dönüşüm süreci yaşamıştır. Hind bölgesinin sahip olduğu ilmî, felsefî ve kültürel birikim müslüman ilim adamlarının elinde işlenerek bir açıklama, yorumlama ve tenkit süzgecinden geçirilmiş ve zaman içerisinde kendine has özellikleri ile temâyüz eden bir Hind-Türk-İslâm geleneği ve birikimi ortaya çıkmıştır. Hint alt kıtasında Gazneliler ile başlayarak kesintisiz bir biçimde devam eden İslâm hâkimiyeti İslâmî ilimlerin gelişim süreciyle paralel olarak farklı telif anlayışları ve gelenekleri çerçevesinde zengin bir miras ve literatürün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu proje Hind coğrafyasındaki Türk-İslam kültürünü dışarıdan bir gözle seyahatnâmeler üzerinden tespit etmeyi ve tanımlamayı hedeflemektedir. Sözü edilen bu uzun zaman dilimi içerisinde çok sayıda müslüman ve gayr-i müslim seyyah Hint alt kıtasını ziyaret etmiş ve bu bölgeye yönelik birçok seyahatname kaleme alınmıştır. Türkiyedeki akademik araştırmalarda Hint-Türk-İslam mirasına yönelik çalışmaların oldukça zayıf kaldığı söylenebilir. Bu bölgedeki Hint medeniyetini bir İslam medeniyeti haline getiren müslümanların ortaya çıkardıkları dönüşümün ve karşılıklı etkileşimin izlerini tespit etmek üzere seyahatnameler önemli bir bilgi kaynağını oluşturmaktadır. Hint seyahatnamelerine yönelik oldukça az sayıda araştırma mevcuttur. Arapça, İngilizce ve Türkçe kaleme alınmış çok sayıdaki seyahatnamenin kronolojik olarak incelenmesi örfler, dini inançlar, felsefi ve entelektüel yaklaşımlar ve kültürel miras üzerindeki gelişim ve dönüşüme yönelik tespitler için birinci el bir malzemeyi teşkil etmektedir. Projenin Türk-İslam kültürünün ortak yansımalarının ortaya çıkarılması bakımından da faydalı olacağı söylenebilir.

As one of the ancient cultures of human history, Hind Muslims experienced a transformation process into an Islamic civilization basin with the domination of this region. The scientific, philosophical and cultural accumulation of the Hind region was processed in the hands of Muslim scholars and passed through a filter of explanation, interpretation and criticism, and over time, a Hindu-Turkish-Islamic tradition and accumulation emerged, which has its unique characteristics. In the Indian subcontinent, starting with the Ghaznavids, the Islamic domination continued uninterruptedly, and in parallel with the development process of Islamic sciences, a rich heritage and literature emerged within the framework of different understanding and traditions. This project aims to identify and define the Turkish-Islamic culture in the Indian geography from an outside perspective through travels. During this long period of time, many Muslim and non-Muslim travelers visited the Indian sub-continent and many travel books were written about this region. in academic research in Turkey-Turkish-Indian research to say that Islamic heritage remained quite weak. Travel books constitute an important source of information in order to detect the traces of the transformation and mutual interaction caused by the Muslims who made the Indian civilization in this region an Islamic civilization. There is very little research on Indian travel books. The chronological analysis of numerous travel books written in Arabic, English and Turkish constitutes a first-hand material for determinations on customs, religious beliefs, philosophical and intellectual approaches, and cultural heritage for its development and transformation. It can be said that the project will also be beneficial in revealing the common reflections of Turkish-Islamic culture.