ARİF AY’IN FİKİR DÜNYASINDA KUDÜS BİLİNCİ

Abstract

Yeryüzünün en kadim şehirlerinden olan Kudüs, semavi dinlerin ortak kutsal mekânıdır. Medeniyetler ve dinler tarihinde her dönem çatışma ve tartışmalara ev sahipliği yapan Kudüs, dört asır süren Osmanlı hakimiyetinden sonra Yahudiler tarafından önce işgal edilir, sonrasında bölgede kurulan İsrail devletinin başkenti ilan edilir. Müslümanların ilk kıblesi olan Kudüs, İslam dünyası için sosyolojik önemiyle birlikte sembolik bir değer de taşır. Türk edebiyatında Süleyman Çelebi’nin Mevlid’inden itibaren hemen her dönem kutsiyet atfedilerek işlenen Kudüs, modern dönemde İslami duyarlılığı benimseyip sürdüren Sezai Karakoç ve Nuri Pakdil tarafından İslam estetiği ve ideolojisinin temsili mekânı olur. Nuri Pakdil’in çıkardığı Edebiyat dergisinin ikinci kuşak yazar ve şairlerinden olan Arif Ay da kendisinden önceki Kudüs bilincini sahiplenerek fikir dünyasının ve estetik duyarlılığının merkezine genelde kadim İslam şehirlerini, özelde ise Kudüs’ü yerleştirir. İslam coğrafyasının yaşadığı zulmü sıklıkla gündeme getiren Arif Ay, Kudüs’ü İslam’ın kolektif ruhunun simgesi olarak şiir ve yazılarında yorumlar. Bu çerçevede İslam dünyasının parçalanmışlığının, Orta Doğu’da yaşanan acıların ve Müslümanların modern dünyadaki konumunun göstergesi olarak gelişen Kudüs bilinci, Arif Ay’ın ideolojik duruşunun, direniş ve diriliş arzusunun temelini oluşturur