Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanarak çok kriterli karar verme yöntemi ile taşkın risk haritasının oluşturulması: Malatya ili örneği

Abstract

İklim değişikliğinin en önemli etkilerinden biri olan taşkınlar, son yıllarda yıkıcılığı ve sıklığı artan afetlerdendir. Yağış rejimindeki anomaliler, ormanların tahribi ve hızla artan çarpık kentleşme ani taşkınların oluşmasına sebep olmaktadır. Afetlerin tahminine ve önlenmesine yönelik yapılan planlama çalışmalarında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA) teknolojileri önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada CBS ve UA teknolojilerinden yararlanarak Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) modeli ile Malatya ilinin taşkın risk haritası oluşturulması amaçlanmıştır. Yapılan çalışmada risk haritasından hareketle bölgenin risk sınıflaması çok yüksek riskli, yüksek riskli, orta riskli, az riskli ve çok az riskli olmak üzere beşe ayrılmıştır. Şehirleşmenin yoğun olduğu alanlar çok yüksek risk grubundadır. Risk altındaki bölgeler belirlenerek taşkının nüfus ve yapılar üzerindeki etkisi açıklanmıştır. En çok etkilenen nüfus şehirleşmenin yoğun olduğu alanlarda iken en çok etkilenen yapılar arasında konutlar ve kamu binaları bulunmaktadır. Elde edilen sonuçlardan hareketle çalışmada yöneticilere ve planlamacılara taşkınların önlenmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Floods, which are one of the most important effects of climate change, are one of the disasters that have increased in destructiveness and frequency in recent years. Anomalies in the rainfall regime, destruction of forests and rapidly increasing distorted urbanization lead to the formation of sudden floods. Geographical Information Systems (GIS) and Remote Sensing (RS) technologies play an important role in planning studies aimed at predicting and preventing disasters. In this study, it is aimed to create a flood risk map of Malatya province with a Multi-Criteria Decision Making (MCDM) model using GIS and RS technologies. In the study, based on the risk map, the risk classification of the region is divided into five districts which has very high risk, high risk, medium risk, low risk and very low risk. Areas where urbanization is intense are at a very high risk group. The effect of the flood on the population and structures has been explained by determining the regions at risk. The most affected districts are in areas where urbanization is intense, while housing and public buildings are among the most affected structures. Based on these results, recommendations for flood prevention were made to managers and planners in the study.