Tekstil endüstrisinde kullanılan reaktif Red 195 boyasının PCR-tabanlı moleküler yöntemlerle genotoksik etkilerinin incelenmesi

Abstract

Tekstil endüstrisi, özel beceriler gerektirmeden istihdam sağlayan ve birçok ülkenin ekonomisinde önemli bir rol oynayan dünyanın en büyük endüstrilerinden biridir. Tekstil endüstrisi, üretim sürecinde çeşitli kimyasallar ve büyük miktarda su kullanır. Bu işlem sırasında oluşan atık su, çevreye ve insan sağlığına zarar verebilecek Cr, As, Cu ve Zn gibi eser metaller içeren çok miktarda boya ve kimyasal içerir. Tekstil atık suyu genotoksik etkiye sebep olmakta ve kanamaya, cilt ülserine, mide bulantısına, cilt tahrişine ve dermatite neden olabilmektedir. Suda bulunan kimyasallar güneş ışığını bloke eder ve biyolojik oksijen ihtiyacını arttırarak fotosentez ve yeniden oksijenlenme sürecini engeller. Bu çalışmada, tekstil endüstrisinde kullanılan reaktif red 195 (RR195) boyasının farklı konsantrasyonları (5ppm, 10ppm, 50ppm, 75ppm, 100ppm ve 150ppm) üç farklı zaman periyodunda (24,48 ve72 saat) A. cepa kök hücrelerine uygulanmıştır. RR195 boyasının genotoksik etkileri PCR tabanlı moleküler markör yöntemleri olan ISSR ve RAPD-PCR kullanılarak karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Mitotik indeks analizi ile RR195 boyasının sitotoksik etkileri araştırılmıştır. Elde edilen veriler, RR195 boyasının A. cepa kök hücreleri üzerinde doz ve zamana bağlı olarak genotoksik ve sitotoksik etkilerinin olduğunu göstermiştir.

The textile industry is one of the largest industries in the world that provides employment without special skills and plays an important role in the economies of many countries. The textile industry uses a variety of chemicals and large amounts of water in the production process. The wastewater generated during this process contains a large amount of dyes and chemicals that contain trace metals such as Cr, As, Cu and Zn, which can harm the environment and human health. Textile wastewater causes a genotoxic effect and can cause bleeding, skin ulcers, nausea, skin irritation and dermatitis. Chemicals in the water block sunlight and increase the biological oxygen demand, preventing the process of photosynthesis and re-oxygenation. In this study, different concentrations (5ppm, 10ppm, 50ppm, 75ppm, 100ppm and 150ppm) of reactive red 195 (RR195) dye used in textile industry were applied to A. cepa root tip cells in three different time periods (24,48 and 72 hours). Genotoxic effects of RR195 dye were analysed comparatively using PCR-based molecular marker methods, ISSR and RAPD-PCR. Cytotoxic effects of RR195 dye were investigated by mitotic index analysis. The data obtained showed that RR195 dye has genotoxic and cytotoxic effects on A. cepa stem cells depending on dose and time.