İş Etiği Dinamiklerinin Dematel Yöntemi ile İncelenmesi

Abstract

İş Etiği literatürde sayısız araştırmaya konu olmasına rağmen, ele alınandeğişken çeşitliliği ve her değişkenin farklı çalışmada ele alınması bir yana;hangi değişkenin İş Etiği kavramını daha çok yordadığı ve diğer olasıdeğişkenler ile ilişkileri bağlamında araştırma eksiği bulunmaktadır. Bunedenle bu çalışma, İş Etiği sorunsalını bankacılık sektörü çalışanlarınınkatılımı ve DEMATEL yöntemi yardımıyla çözümlemeyi amaçlamaktadır.İlgili literatür gözden geçirilerek 13 değişken, 3 ana kriter altındasınıflanmıştır. Bu çalışmada DEMATEL yaklaşımı, birbirini etkileyen vebirbirlerinden etkilenen boyutlar/alt boyutlar arasındaki içsel ilişkiyi ortayaçıkarmak adına iş etiği faktörlerinin ağırlıklarını belirlemek içinkullanılmıştır. Bu bilinmeyenleri belirlemek, her bir ana boyutun altboyutlarının göreceli öneminin vurgulanarak iş etiği konusunda mevcutbilgi ve anlayışına Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile farklı bir bakış açısıgetirerek uygulamacıların ve yöneticilerin iş etiği bağlamında politikabelirlemelerinde öncülük edecektir. Bu sorunları anlamak için çalışmakapsamında Türk bankacılık sisteminde, sektörü yakından tanıyanyöneticilerin etik uygulamaları ve etiğe bakış açılarını ortaya koymakamaçlanmıştır. Bu kapsamda bankacılık sektöründe iş etiğini etkileyendinamiklerin, sosyal, sektörel ve organizasyonel faktörler bakımındanincelenmesi ve hangi ana ve alt kriterlerin ön plana çıktığı ve kendiaralarındaki ilişkilerini ortaya koymak bu araştırmanın amacınıoluşturmaktadır. Araştırmada organizasyonel ana kriterinin İş Etiği’ninoluşabilmesi için gerekli ve en önemli faktör olarak bulunmuştur. Sektörelfaktörler ikinci sırada yer almış ve sosyal faktörler üçüncü sırada yeralmıştır. DEMATEL sonuçları bağlamında her ana kriter içindeğerlendirildiğinde: örgütsel faktörler arasında örgüt kültürü; sektörelfaktörler arasında sektörel rekabet ve sosyal faktörler arasından kişisel etiken önemli yordayıcılar olarak bulunmuş ve sonuçlar tartışılmıştır. Altboyutlar arasındaki ilişkilerden elde edilen bulgulara dayanarak birtakımuygulamaya dönük öneriler geliştirilebileceği, bu pratik katkılar sadecebankacılık sektörü değil, iş etiği bağlamında aynı ilişkisel yapının olduğuçeşitli sektörlerdeki işletmelerce de uygulanabilir olduğu belirtilmiştir.