İş sağlığı ve güvenliği kapsamında yükümlülüklerine aykırı davranan işverene karşı işçilerin hakları

Abstract

İş sağlığı ve güvenliği (İSG), çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal bütünlüklerinin korunmasını hedefleyen sistematik uygulamaları ifade eder. Bu çalışmada, İSG'nin tarihsel gelişimi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde işveren ve çalışan sorumlulukları, risk değerlendirmesi süreçleri, acil durum planları ve eğitimlerin önemi detaylı biçimde incelenmiştir. Ayrıca, iş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenleri, işverenin hukuki ve cezai sorumlulukları, işçilerin hak arama yolları ve sendikal haklar kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışmada, işverenin ihmal ve kusurları sonucunda meydana gelen iş kazaları ile birlikte, denetim eksikliklerinin iş kazalarının artmasına etkisi vurgulanmış; işçilerin iş sözleşmesini feshetme hakkı, tazminat talebi, iş mahkemelerine başvuru yolları ve sosyal güvenlik kurumları üzerinden hak arama süreçleri yasal ve yargı kararları ışığında değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise mevcut İSG uygulamalarındaki eksiklikler ve daha etkili bir denetim mekanizmasının gerekliliği önerilmiştir.

Occupational health and safety (OHS) refers to systematic practices aimed at protecting employees’ physical, mental, and social well-being. This study comprehensively examines the historical evolution of OHS, employer and employee responsibilities under Law No. 6331 on Occupational Health and Safety, risk assessment processes, emergency planning, and the importance of training. Additionally, the causes of occupational accidents and diseases, the legal and criminal responsibilities of employers, employees' legal rights, and union-related protections are addressed in detail. The study emphasizes the role of employer negligence and misconduct in occupational accidents, and how lack of inspections contributes to increasing risks. Furthermore, employees’ rights to terminate employment, claim compensation, file lawsuits in labor courts, and seek remedies through social security institutions are analyzed within the framework of legislation and judicial decisions. In conclusion, the study recommends improvements in current OHS practices and highlights the need for more effective inspection mechanisms.