Objektif Vergi Yükü ve Algılanan Vergi Yükü İlişkisi: Trabzon İli Örneği

Abstract

Müdahaleci devlet anlayışının gelişmesi ve devletin ekonomideki payının giderek artması, bireylerin ve toplumun yüklenmek zorunda kaldığı vergi yükünü arttırmaktadır. Artan vergi yükü ise bireylerin vergiden duyduğu rahatsızlığı arttırarak kamu geliri toplamayı zorlaştırmaktadır. Türkiye’de vergi yükü alanındaki literatür başta olmak üzere; bu alandaki geleneksel ve sosyal medyada yapılan yorumlar ve diğer kamuoyu araştırmaları, Türkiye’de vergi yükünün yüksek olduğuna yönelik bir algı bulunduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye’nin toplam vergi yükü ve bileşenleri açısından uluslararası konumuna bakıldığında ise, OECD ülkelerine kıyasla oldukça alt sıralarda yer aldığı görülmektedir. Bu çalışmada nesnel veriler ile algılanan vergi yükü arasındaki bu farklılığın, Trabzon ilinde yaşayan mükellefler için geçerli olup olmadığının ortaya konulması ve olası farklılıkların nedenlerinin tespiti amaçlanmıştır. Bu amaçla anket yönteminden faydalanılmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında ağırlıklı ortalama, t-testi ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, nesnel vergi yükü istatistikleri ile Trabzon’da ikamet eden vatandaşların algıladıkları vergi yükünün birbirinin tam zıttı olduğunu göstermektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında; Türkiye’de kişi başına düşen milli gelirin düşük olması, vergi yükünün mevcut dağılımı ve kamu hizmetlerinden duyulan memnuniyetsizlik gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

The development of an interventionist state understanding and the increasing share of the state in the economy increases the tax burden that individuals and society have to bear. On the other hand, increasing tax burdens increase the discomfort of individuals from taxes and makes it difficult to collect public revenue. In Turkey, especially in the literature on the tax burden, comments made in the traditional and social media in this field, and other public opinion surveys reveal that there is a perception that the tax burden is high in Turkey. Considering Turkey’s international position in terms of total tax burden and its components, compared to OECD countries, it is seen to be quite low. This study aims to determine whether this difference between objective data and the perceived tax burden is valid for taxpayers living in Trabzon province and to determine the reasons for possible differences. For this purpose, the survey method was used. Analyses such as weighted average, t-test, and ANOVA were used in the analysis and interpretation of the data. The research findings shows that objective tax burden statistics and the perceived tax burden of citizens residing in Trabzon are the opposite of each other. Factors such as low per capita income in Turkey, the distribution of tax burden, and dissatisfaction with public services play a role in the emergence of this situation.