Adalet ve Kalkınma Partisi ve Türk Milliyetçiliği

Abstract

Milliyetçilik akımının başlangıcı konusunda çeşitli fikirler mevcut olsa da dünya çapında bir şöhrete Fransız Devrimi ile kavuşmuştur. Çok sayıda etnik grubun birlikte yaşadığı Osmanlı Devleti ise bu akımdan en çok yara alan devletlerin başında gelmektedir. Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Cumhuriyetin kurulması ve yapılan devrimlerle birlikte ülke, hem şekil olarak hem de zihinsel olarak köklü bir değişime gitmiştir. Modern anlamda bir ulus-devlet kurma gayreti ile girişilen yenilikler, kimi çevreler tarafından sıkı sıkıya benimsenmiş olsa da hala tartışmalar sürmektedir. Bu tartışmaların başında ise millet ve milliyetçilik konusu gelmektedir. AK Parti hükümeti ise etnik söylemlerden uzak durması ve ırk temelindeki bir milliyetçilik anlayışını reddettiklerini sıkça dile getirmeleri nedeni ile milliyetçi olmayan bir parti ya da milliyetçilik karşıtı bir parti izlenimi uyandırmış olsa da, aksine milliyetçi söyleme belirli noktalarda sahip çıkan bir partidir. AK Parti kendisini milliyetçi bir parti olarak tanımlamamaktadır. Fakat genellikle Osmanlı ve İslam temasına dayanan muhafazakâr bir milliyetçilik anlayışına sahip bir parti olduğu söylenebilir. AK Parti, Cumhuriyet döneminde uygulanan politikaların milletin birleştirici unsuru olan İslam faktörünü etkisizleştirdiğini ve ayrılıkçı hareketlere sebep olduğunu savunur. Özellikle, AK Parti'nin ilk kez iktidara geldiği 2002 yılında bir ekonomik krize ek olarak devraldığı Kürt sorunu, partinin milliyetçilik çerçevesinde kullandığı söylemlerde her zaman ağırlığını hissettirmiştir. Küresel güçlerin sürekli kaşıdığı Kürt sorunu, AK Parti tarafından Müslüman-Osmanlı kimliği kapsamında çözüme kavuşturulmaya çalışılmaktadır. Buradan hareketle AK Parti, etnik kimlik izlerini muğlaklaştırmaya çalışılırken İslam, birleştirici bir üst kimlik olarak kurgulanmakta ve Osmanlı ise ortak tarih unsuru olarak sunulmaktadır. Bu millet tahayyülüne hizmet etmek ise milliyetçiliğin özü ve en yücesi olarak kabul edilir.

Although there are various ideas about the beginning of the nationalist movement, it has gained worldwide fame with the French Revolution. The Ottoman Empire, where a large number of ethnic groups lived together, is one of the countries that suffered the most from this movement. With the establishment of the Republic under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk and the revolutions made by him, the country underwent a radical change both in shape and mentally. The innovations that have been undertaken with the effort to establish a nation-state in the modern sense have been strictly adopted by some circles, but still controversy continues. At the beginning of these debates, the issue of nation and nationalism concepts comes first. However The AK Party government evokes the impression that it is a non-nationalist or an anti-nationalist party because of avoiding ethnic rhetoric and frequently rejecting a racist understanding of nationalism, on the contrary, it is a party that maintains certain points in nationalist discourse. The AK Party does not define itself as a nationalist party. On the other hand, it can be said that it is such a party which has a conservative nationalism concept based on the Ottoman and Islamic themes. The AK Party argues that the policies implemented during the Republican period neutralized the unifying element of Islam and caused separatist movements. In particular, the Kurdish problem that the AK Party took over in addition to an economic crisis in 2002 when it came to power for the first time has always felt its weight in the rhetoric used by the party within the framework of nationalism. The Kurdish problem, which the global powers constantly scratch, is being tried to be solved by the AK Party within the context of Muslim-Ottoman identity. From this point of view, while the AK Party tries to obscure the traces of ethnic identity, Islam is constructed as a unifying superior identity and the Ottoman is presented as a common historical element. Serving the imagination of this nation concept is regarded as the essence and highest of nationalism.