ATATÜRK İLKELERİ BAĞLAMINDA ADNAN MENDERES’İN MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞI

Abstract

Bu çalışma, Adnan Menderes’in Atatürk İlkeleri bağlamında milliyetçilik ilkesine yönelik yaklaşımını ele almayı amaçlamaktadır. Menderes’in iktidar dönemindeki iç ve dış politikaları, kimi zaman Atatürk İlkeleri içindeki milliyetçilik anlayışıyla örtüşürken, kimi zaman bu çerçeveden belirli sapmalar göstermiştir. Çalışmada, Menderes’in uygulamaları dönemin siyasal ve toplumsal koşullarıyla ilişkilendirilerek incelenmiş; milliyetçilik ilkesine dair yaklaşımı, Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı ışığında değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, Menderes’in bu ilkeye yönelik tutumunun katı bir bağlılık ya da açık bir karşıtlıktan ziyade, dönemin ihtiyaçlarına göre şekillenen esnek ve amaca uygun bir çizgi izlediğini göstermektedir. Çalışmanın yöntemi, literatür taramasıdır. Daha tutarlı sonuçlara ulaşabilmek amacıyla, literatürde konuyla ilgili kaynaklar detaylı bir şekilde taranmış ve Atatürk’ün kendi söylemleri ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda; Adnan Menderes’in Atatürk ilke ve inkılapları çerçevesinde milliyetçilik ilkesine yaklaşımının, dönemin koşullarının yönlendirmesiyle değişkenlik gösterdiğidir. Menderes’in kimi zaman söz konusu milliyetçilik ilkesinden uzaklaştığı, kimi zaman ise bu ilkeye daha yakın ve uyumlu bir tutum benimsediği tespit edilmiştir. Bu yaklaşımın mutlak bir karşıtlık içermediği; aksine, dönemin şartlarına göre şekillenen ve koşullara uyarlılık taşıyan bir yönelim olduğu görülmüştür.