Yenilenebilir enerji ve dış ticaret ilişkisi üzerine iki deneme

Abstract

Yenilenebilir enerji, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yolunda hem çevresel hem de ekonomik faydalarıyla kritik bir rol oynamaktadır. Özellikle, Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde yenilenebilir enerji tüketimi, dış ticaret dengesi, ekonomik büyüme ve enerji güvenliği üzerindeki etkileriyle giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, yenilenebilir enerji ve ticaret arasındaki karmaşık ilişkilerin, sadece iki değişken arasındaki doğrudan etkileşimlerle sınırlı olmadığı, dolaylı ve çok yönlü bağlantıları da içerdiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin yenilenebilir enerji ve ticaret dinamikleri iki farklı perspektiften ele alınmıştır. İlk olarak, ticaretin yenilenebilir enerji tüketimi üzerindeki simetrik ve asimetrik etkileri doğrusal ve doğrusal olmayan modeller kullanılarak analiz edilmiştir. Bu bağlamda, ticaretteki genişleme ve daralmaların yenilenebilir enerji tüketimi üzerindeki farklı etkileri ile kişi başına GSYİH, doğrudan yabancı yatırım, petrol fiyatları ve enflasyon gibi değişkenlerin rolleri değerlendirilmiştir. İkinci olarak, yenilenebilir enerji tüketiminin dış ticaret üzerindeki dolaylı etkileri incelenmiş ve yenilenebilir enerjinin kişi başına gelirleri artırarak ihracat ve ithalatı nasıl şekillendirdiği araştırılmıştır. Bulgular, yenilenebilir enerji projelerinin genellikle yerli ve devlet destekli olmasının, doğrudan yabancı yatırımlar üzerinde sınırlayıcı bir etkisi olduğunu, ancak yenilenebilir enerjinin ekonomik büyümeyi ve dış ticaret dengesini dolaylı yoldan desteklediğini göstermektedir. Her iki analiz de Türkiye’nin yenilenebilir enerji ve ticaret ilişkisini anlamak için önemli içgörüler sunmaktadır. Yenilenebilir enerjinin dış ticaret ve ekonomik büyüme üzerindeki dolaylı etkilerinin yanı sıra, ticaretin yenilenebilir enerji tüketimi üzerindeki asimetrik etkileri, enerji politikalarının ve ticaret stratejilerinin uyumlu hale getirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, yerel yenilenebilir enerji kapasitesini artırmaya yönelik yatırımların teşvik edilmesi, ithal teknolojilere bağımlılığın azaltılması ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu politikaların geliştirilmesi önerilmektedir. Türkiye, bu stratejilerle enerji sürdürülebilirliğini sağlarken dış ticaret performansını ve ekonomik büyümesini de güçlendirebilir.Renewable energy plays a critical role in achieving sustainable development goals, offering both environmental and economic benefits. For developing economies like Türkiye, renewable energy consumption has become increasingly significant due to its implications for trade balance, economic growth, and energy security. The intricate relationship between renewable energy and trade extends beyond direct interactions, encompassing indirect and multifaceted linkages that warrant detailed investigation. This study examines Türkiye's renewable energy and trade dynamics from two distinct perspectives. First, the symmetric and asymmetric effects of trade on renewable energy consumption are analyzed using linear and nonlinear models. This analysis investigates how trade expansions and contractions affect renewable energy consumption differently, alongside the roles of variables such as per capita GDP, FDI, oil prices, and inflation. Second, the indirect effects of renewable energy consumption on trade are explored, focusing on how renewable energy shapes exports and imports through its positive impact on per capita income. Findings suggest that renewable energy projects, often domestically funded and state-supported, may deter foreign direct investment (FDI) while simultaneously promoting economic growth and trade balance. Both analyses offer valuable insights into the renewable energy-trade nexus in Türkiye. While renewable energy indirectly influences trade and economic growth, the asymmetric impacts of trade on renewable energy consumption underscore the need for aligned energy policies and trade strategies. The findings highlight the importance of fostering investments to enhance domestic renewable energy capacity, reducing dependency on imported technologies, and developing policies that harmonize with sustainable development goals. By adopting these strategies, Türkiye can strengthen its energy sustainability while improving its trade performance and economic growth.