Sağlık çalışanlarının sürdürülebilirlik bakış açıları üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışma, sağlık çalışanlarının sürdürülebilirliğe ilişkin bakış açılarını çevresel, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla incelemektedir. Nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiş olan bu çalışmada, yarı yapılandırılmış mülakatlar aracılığıyla farklı meslek gruplarından sağlık çalışanlarının sürdürülebilirlik algıları ve deneyimleri değerlendirilmiştir. Çevresel sürdürülebilirlik bağlamında, sağlık sektörünün yüksek kaynak tüketimi, atık üretimi ve karbon salımı gibi çevre üzerindeki olumsuz etkileri öne çıkmaktadır. Sağlık çalışanlarının çevresel farkındalık, tutum ve davranışları bu etkilerin azaltılmasında kritik rol oynamaktadır. Ancak eğitim eksikliği, yönetimsel destek yetersizliği ve altyapı sorunları, çevre dostu uygulamaların hayata geçirilmesinde önemli engeller olarak tanımlanmaktadır. Sosyal sürdürülebilirlik kapsamında ise, adalet, eşitlik, toplumsal cinsiyet dengesi ve sağlık hizmetlerine erişim gibi temel değerler ön plana çıkmaktadır. Katılımcılar, herkes için adil ve eşit sağlık hizmeti sunulmasının önemini vurgulamakta ve özellikle dezavantajlı gruplara yönelik sosyal politikaların güçlendirilmesi gerektiğini belirtmektedir. Ekonomik sürdürülebilirlik açısından ise, kaynakların verimli kullanımı, dijital sağlık hizmetleri (örneğin telemedicine), yenilikçi finansal modeller ve uzun vadeli yatırımlar sağlık sisteminin sürdürülebilirliği açısından önemlidir. Sağlık çalışanlarının bu konuda maliyet, erişim ve hizmet kalitesi odaklı bir yaklaşım benimsedikleri ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, sağlık çalışanlarının sürdürülebilirlik kavramını çoğunlukla çevresel boyutuyla değerlendirdiği, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne dair bilgi düzeylerinin düşük olduğu ve kurumsal uygulamaların yetersiz kaldığı belirlenmiştir. Bu doğrultuda, sürdürülebilir sağlık hizmetlerine ulaşmak için sağlık çalışanlarının sürdürülebilirlik yaklaşımına aktif katılımı, kurumsal destek verilmesi, eğitim programları ve sistemsel yenilikler gerekmektedir.This study explores the perspectives of healthcare professionals on sustainability across environmental, social, and economic dimensions. Using a qualitative research design and semi-structured interviews, data were collected from various healthcare personnel to examine their understanding and experiences regarding sustainable healthcare services. In the context of environmental sustainability, the healthcare sector’s significant consumption of resources, waste generation, and carbon emissions were emphasized. Healthcare professionals play a critical role in mitigating these effects through their awareness, attitudes, and behaviors. However, barriers such as lack of training, insufficient managerial support, and infrastructural limitations hinder the implementation of eco-friendly practices. From the social sustainability perspective, key elements such as justice, equity, gender balance, and access to education and healthcare services were highlighted. Participants underscored the need for fair and equitable healthcare for all and emphasized the importance of reinforcing social policies to support disadvantaged populations. Regarding economic sustainability, efficient resource use, digital health solutions (e.g., telemedicine), innovative financial models, and long-term investments were considered essential for the resilience of healthcare systems. It was noted that healthcare workers adopt a balanced approach that values not only cost-efficiency but also service quality and accessibility. The findings revealed that most participants associate sustainability primarily with its environmental aspect, have limited knowledge about the Sustainable Development Goals (SDGs), and perceive institutional efforts as insufficient. Therefore, achieving sustainable healthcare requires active participation of healthcare workers, strengthened institutional support, structured training programs, and systemic reforms. Integrated and participatory strategies are crucial for ensuring balanced development of healthcare systems in environmental, social, and economic terms.