Yaşlılara İnformal Bakım Verenlerin Hissettiği Bakım Yükünün Ekonomik Yük Bağlamında Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma yaşlı bireylere evde informal bakım veren yakınlarının hissettiği bakım yükünün ekonomik yük bağlamında değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Toplumumuzda yaşlı bakımı çoğunlukla geleneksel olarak evde yaşlı yakınları tarafından yapılmaktadır. Evde bakım veren bireylerin bakım verme nedeniyle yaşadıkları zorluklar ise bakım yükü olarak adlandırılmaktadır. Bakım sürecinde yaşanan fiziksel, duygusal, sosyal, psikolojik ve ekonomik faktörler hissedilen bakım yükü oranını etkilemektedir. Çalışmamızda bakım verenlerin hissettiği ekonomik yükün değerlendirilmesi amacıyla nitel araştırma yöntemi ve fenomenolojik desen kullanılmış olup çalışmaya en az 6 ay süreyle evde informal bakım veren 36 birey katılmıştır. 36 kişiden oluşan çalışma grubundan veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak alınmış olup içerik analizi ve Maxqda veri analizi programı kullanılarak elde edilen veriler analiz edilmiştir. Bakım verenlerin düzenli gelir yoksunluğu, özel bakım ihtiyacı, tıbbi bakım ihtiyacı, aile içi ekonomik destek ve devlet desteği kavramlarını kullanarak hissettikleri ekonomik yükü tanımladıkları belirlenmiştir. Bakım sürecinin kendilerine ekonomik yük getirmediğini belirten 26 bakım verenin; kendi emekli maaşı ve kira geliri gibi düzenli gelirlerinin olması, yaşlı bireyin de emekli maaşı gibi düzenli bir gelirinin bulunması, yaşlı bireyin tıbbi bakım (mama, bez, ilaç, sağlık hizmetleri vb.) masraflarının az olması nedenleriyle bakım yükü hissetmediğini belirtmiştir. Ayrıca yaşlı bireyin düzenli gelirinin olması halinde kuşaklararası ekonomik dayanışmanın arttığı ve ev içinde bireylerin birbirlerine ekonomik destek sağlayabildikleri saptanmıştır. İşsizlik ve boşanma gibi nedenlerle düzenli bir geliri ve yaşayabilecekleri bir konutu bulunmayan bakım verenlerin tek gelir kaynağının yaşlı bireyin emekli maaşı veya devlet tarafından sağlanan yaşlı bakım aylığı olması nedeniyle herhangi bir bakım yükü hissetmedikleri ve yaşlı birey aracılığıyla ekonomik yoksulluktan korundukları belirlenmiştir. Bakım sürecinde ekonomik yük hissettiğini belirten 10 bakım verenin ise; düzenli bir geliri bulunmaması, bakım vermesi gereken birey sayısının fazla olması, devletin sağladığı yardımlardan yararlanamaması, tam zamanlı bir işte çalışamaması, yaşlı bireyin tıbbi bakım masraflarının fazla olması ve giderek artması nedenleri ile yoğun ekonomik yük hissettikleri belirlenmiştir. Bakım sürecinde yaşlı bireyin hastalıkları nedeniyle tıbbi bakım masraflarının giderek artması bakım verenlerin gelecekte daha fazla ekonomik yükle karşılaşacağını göstermektedir. Bakım verenler hissettikleri ekonomik yükün azalması için; durumlarına uygu esnek çalışma saatleri olan iş imkanlarının yaratılmasının, bakım aylığı, alt bakım bezi ve ilaç yardımı gibi ekonomik destekler için gereken koşulların esnetilmesinin ve miktarının yeterli düzeye yükseltilmesinin gerekli olduğunu ifade etmişlerdir. Özellikle sağlık durumu ağır olan yaşlı bireyler için bakıcı tutma, özel bakım kurumundan hizmet alma ve yaşlının bir yerden bir yere taşınması için özel araç tutma nedeniyle hissedilen bakım yükünün arttığı gözlenmiştir. Bu bakım verenler için evde ücretsiz ve dönemsel profesyonel bakım hizmeti ve ev dışındaki ihtiyaçlarının karşılanması için ücretsiz araç sağlanması halinde hissedilen bakım yükünün azalacağı, bakım verenlerin evde bakım vermeye daha kolay ve daha uzun süre devam edebilecekleri düşünülmektedir.This study was conducted to evaluate the care burden felt by their relatives who provide informal care to elderly people at home in the context of economic burden. Elderly care in our society is mostly traditionally carried out at home by elderly relatives. Difficulties experienced by individuals who provide home care due to providing care are called care burden. Physical, emotional, social, psychological and economic factors experienced during the care process affect the rate of care burden felt. In our study, qualitative research method and phenomenological design were used in order to evaluate the economic burden felt by caregivers, and 36 individuals who gave informal care at home for at least 6 months participated in the study. The data from the study group consisting of 36 people were obtained using a semistructured interview form, and the data obtained using content analysis and Maxqda data analysis program were analyzed. It has been determined that caregivers define the economic burden they feel by using the concepts of regular income deprivation, special care need, medical care need, domestic economic support and state support. 26 caregivers who stated that the care process does not bring an economic burden to them; He stated that the elderly do not feel burden of care due to their regular income such as their own pension and rental income, the elderly individual having a regular income such as pension, and the low cost of medical care (diet, diapers, medicine, health services, etc.). In addition, it has been determined that if the elderly individual has a regular income, intergenerational economic solidarity increases and individuals at home can provide economic support to each other. It has been determined that caregivers who do not have a regular income and a house to live due to reasons such as unemployment and divorce do not feel any burden of care because the only source of income is the elderly person's pension or the elderly care pension provided by the state and they are protected from economic poverty through the elderly person. The 10 caregivers who stated that they felt an economic burden during the care process; It has been determined that they feel an intense economic burden due to the reasons that they do not have a regular income, the number of individuals who need care is high, they cannot benefit from the assistance provided by the state, cannot work full-time , the medical care costs of the elderly person are high and gradually increase. The increasing cost of medical care due to the illnesses of the elderly person during the care process shows that caregivers will face more economic burden in the future. Caregivers to reduce the economic burden they feel; They stated that it is necessary to create job opportunities with flexible working hours applicable to their situation, to expand the conditions required for economic supports such as elderly care pension, elderly diapers and medicine assistance and to increase the amount to a sufficient level. It has been observed that the burden of care felt due to hiring caregivers for elderly individuals with severe health conditions, receiving services from private care institutions and keeping a private vehicle for the elderly to move from one place to another has increased. It is thought that if these caregivers are provided with free and periodic professional care services at home and free vehicles to meet their needs outside the home, the burden of care will decrease, and caregivers will be able to continue providing home care more easily and for a longer period of time.