TRABZON MAARİF EMİNLİĞİ VİLAYETLERİNDE İLKÖĞRETİM (1926)

Abstract

Cumhuriyetin ilk yılları, Türk eğitim tarihinin laboratuvarı olarak değerlendirilebilir. Osmanlıdan Cumhuriyete dev-redilen eğitim mirasını anlayabilmek, Tevhidi Tedrisat Kanununun ilk etkilerini gözlemleyebilmek, Harf Devrimi ön-cesi Türkiye’de eğitimin icmalini çıkarmak ve sonraki yıllarla karşılaştırmalı analiz yapabilmek için cumhuriyetin ilk yıllarına ait eğitim istatistikleri temel kaynaklar olarak kullanılmalıdır. Maarif Vekâleti tarafından yayımlanan ve ol-dukça detaylı eğitim istatistiklerinin yer aldığı İhsaiyat Mecmuaları bu ihtiyacı karşılamaktadır. Kliometrik çalışma-ların, istatistiklerdeki verileri anlamlı hale getireceği açıktır. Bu nedenle özellikle 1925-1926 İhsaiyat Mecmuaların-daki verilerin açıklanmasında nicel yönteme başvurulma zorunluluğu ortadadır. Çalışmada, 1926’da Türkiye’nin 13 eğitim bölgesinden biri olan ve Artvin, Ordu, Rize, Şebinkarahisar, Trabzon, Gümüşhane ve Giresun illerinden ve bu illere bağlı ilçelerden oluşan Trabzon Mıntıkası Maarif Eminliğindeki ilkokullar incelenmiştir. Bölgede bulunan ilko-kullar ve ilköğretim ayrıntılarıyla değerlendirilmiş; illerin kendi arasında, diğer maarif eminlikleriyle ve Türkiye ge-neliyle mukayeseli analizleri yapılmıştır. Çalışma, 1926 yılı, Trabzon bölgesi ve ilköğretimle kendisini sınırlamış olsa da, bölgede bulunan diğer eğitim kurumları hakkında da bilgiler verilmiştir. Bir başka deyişle Trabzon Maarif Emin-liğinin 1926’daki fotoğrafını çekmek ve karşılaştırma yapabilmek adına liseler, orta mektepler, muallim mektepleri, imam ve hatip mektepleri, köy ve şehir yatı mektepleri, özel okullar ve anaokulları hakkında özet bilgiler çalışmada yer almıştır.