Hz. Şuayb Kıssasının Ahlak İlkeleri Açısından Analizi

Abstract

Kur’ân kıssaları farklı özellikleriyle Kur’ân’ın farklı yerlerinde anlatılır. Hz. Şuayb kıssası da Kur’an’da değişik yönleriyle anlatılmıştır. Kaynaklarda Medyen halkının ölçü ve tartıda hile yapmak gibi gayri ahlakî davranışları sebebiyle şiddetli bir ateş ile helak oldukları bildirilir. Bu kıssa ahlak ilkeleri açısından çok önemli mesajlar içerir. Kıssada dikkat çeken en belirgin gayri ahlakî özellikler Medyen halkının ölçü ve tartıda hile yapmaları ve yol kesmeleridir. Bu tür gayri ahlakî uygulamalarla insanların mallarını haksız yere ellerinden aldıkları ayetlerden anlaşılmaktadır. Hz. Şuayb bu tür yanlış uygulamalara karşı çıkmıştır. Hz. Şuayb’ın Hz. Musa’yı çoban tutması bağlamında güven ve iş ahlakı konusu bu kıssada öne çıkan konulardandır. Hz. Şuayb’ın kavmini hakka daveti ve ileri gelenlerin onları engellemeye çalışmaları bu kıssada dikkati çeken önemli konulardır. Hz. Şuayb’ın kavmini davet yöntemi, davet yönteminde insanın fıtratının dikkate alınmasının önemini ortaya koyar. İnsan iyi ve kötüye meyyal olarak yaratılmıştır. İnsanın ruhani yönü iyiliğe, nefsani yönü ise kötülüğe yöneliktir. Nefsani duygular insanların iman etmelerini engelleyen en önemli sebeplerindendir. İnsanların ahlak ilkelerini önemsiz saymalarının da yanlışa yönelmelerinde önemli bir rolü vardır. Güzel ahlakı tavsiye etmede öncelikle yaşayarak öncü olmak gerekir. İnsanın hata yapabileceği fakat hatada ısrar etmeyip tövbe ederek yanlıştan vaz geçmesi ahlak ilkelerinin uygulanabilirliği açısından önemlidir. Bu bağlamda bu çalışmada Hz. Şuayb kıssası çerçevesinde ahlakî ilkelerin ne denli önemli olduğu Kur’an perspektifi ışığında incelenecektir.