Filolojik veriler ve tasvir sanatı ışığında Hititler'de suç ve adalet

Abstract

Zaman ve mekân açısından geniş bir alanı kapsayan ve birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu coğrafyası, hem avcı-toplayıcı yaşam tarzının sürdüğü hem de tarıma geçişin yaşandığı bir coğrafyaydı. Dolasıyla sosyal ve kültürel olarak gelişimin yaşandığı bu coğrafyada insanların bir biriyle uyum içinde yaşayabilmeleri için, ahlak ve din kuralları, örf ve adetler, hukuk normları gibi bazı ilkelere ve kurallara uymaları gerekir. Eski Anadolu metinlerinin ortaya çıkması suç ve adalet kavramlarının Roma ile başladığı inancının değişmesine neden olmuş ve insanoğlunun ondan daha çok önceki devirlerde toplum içi adaleti sağlamaya yönelik yazılı yasalara ve oldukça iyi işleyen yargı sistemine sahip olduğunu göstermektedir. M.Ö. 2. Binyılda Anadolu’da suç ve adaletle ilgili arkeolojik veriler, Anadolu’ da uzunca bir dönem hüküm sürmüş Hitit uygarlığına ait kazılarda elde edilen buluntularla gün yüzüne çıkmıştır. Bu veriler, eski toplumların adalet anlayışlarını, hukuki uygulamalarını ve suç kavramlarını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Özellikle medeniyete ait tabletlerde hukuk kurulları ve nasıl uygulandıkları toplum ve hikayeleri tarihsel toplulukların hukuk sistemlerini, sosyal normlarını ve inançlarını anlamamıza olanak tanımaktadır. Bu buluntular, antik toplumların adalet arayışlarını ve suç kavramlarına yönelik bakış açılarını derinlemesine inceleme fırsatı sunmaktadır.Covering a vast area in terms of time and space and hosting many civilizations, the Anatolian geography was a geography where both the hunter-gatherer lifestyle continued and the transition to agriculture took place. Therefore, in this geography where social and cultural development took place, in order for people to live in harmony with each other, they had to comply with certain principles and rules such as moral and religious rules, customs and traditions, and legal norms. The emergence of ancient Anatolian texts caused the belief that the concepts of crime and justice began with Rome to change, and shows that mankind had written laws and a well-functioning judicial system to ensure justice within society in earlier periods. Archaeological data on crime and justice in Anatolia in the 2nd millennium BC have come to light with the findings obtained from excavations belonging to various civilizations. This data helps us understand the understanding of justice, legal practices and crime concepts of ancient societies. In particular, the law councils in the tablets belonging to civilizations and how they were applied, the society and stories allow us to understand the legal systems, social norms and beliefs of historical societies. These findings provide an opportunity to deeply examine the search for justice and perspectives of ancient societies on crime concepts.