KOBİ’lerde insan kaynakları yönetimi: Bursa ilinde bir uygulama

Abstract

Sanayi döneminin ekonomik hayatında önemli bir yer tutan büyük ölçekli işletmeler, bilgi toplumuna geçiş süreciyle birlikte yerini esnek ve dinamik çalışmanın yapıldığı KOBİ’lere bırakmıştır. KOBİ’ler, günümüzde tüm dünya ülkeleri için sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın önemli bir aracı haline gelmiştir. KOBİ’lerin temel özelliği, yaratıcı ve yenilikçi bir düşünce sistemiyle girişimcilik ruhuna sahip olmalarıdır. KOBİ’ler, yeni ekonomik düzen içerisinde dünyada ve ülkemizde toplam işletmelerin büyük bir bölümünü oluşturmakta ve toplam istihdama önemli katkılar sağlamaktadır. Ülke ekonomileri açısından bu kadar önem arz eden KOBİ’ler, ayakta kalabilmek ve yaşamlarını sürekli kılabilmek için her alanda rekabet edebilmeyi öğrenmek zorundadır. KOBİ’lerin içinde bulunduğu yoğun rekabet koşullarına uyum sağlamada en önemli faktör insandır. İnsan bütün örgütler açısından yaratıcı faktördür. Para, tesis, donanım, hammadde, makine ve teçhizat gibi faktörler insanın eylemleri ile şekillenir. Rekabet gücü yüksek başarılı işletmelerin ortak özellikleri sahip oldukları insan kaynağını etkili bir şekilde yönetmeleridir. Bütün işletmelerde olduğu gibi KOBİ’ler açısından da, nitelikli işgücüne sahip olmak ve onlardan maksimum verim almak rekabette üstün olma çabasının ön koşuludur. KOBİ’lerde insan kaynakları yönetimini inceleyen bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde, Türkiye ve Dünya ekonomisinde KOBİ’lerin önemi, tanımı, özellikleri ve Türkiye ve Dünya dış ticaretin açısından KOBİ’lerin genel durumu ortaya konulmuştur. İkinci bölümde, KOBİ’lerde insan kaynakları yönetimi (İKY) işlevleri; insan kaynakları planlaması, is analizi, is tanımları, insan kaynakları bulma ve seçme, eğitim ve geliştirme, kariyer yönetimi, ücret yönetimi, is sağlığı ve güvenliği, performans değerleme insan kaynakları bilgi sistemi açıklanmaya çalışılmıştır. Tezin son bölümünde ise, Bursa’da faaliyet gösteren KOBİ’lerde insan kaynakları yönetimi işlevlerinin uygulanma düzeyini ortaya koymaya yönelik yapılan nicel araştırma sonuçları yer almaktadır.

Large size companies that had an important part in the economical era of the industrial age were replaced by flexible and dynamic functioning Small and Medium Sized Enterprises (SME’s). SME’s have nowadays become important means of sustainable economic development for all the countries around the world. The main attribute of SME’s is that they hold a creative and innovative intellectual system as well as an entrepreneurial spirit. SME’s constitute the great majority of all the companies in the new economic system around the world as well as in our nation. Since SME’s present such an important role in the national economy, they have to learn to compete in every field of economy in order to preserve and sustain their service life. The most important aspect of adaptation to the intense circumstances of competition is the human factor. Men generate the creative factor for each single organization. Factors such as money, facility, hardware, machine and gear are all configured by means of human action. The common characteristic of companies with strong competition skills is the effective management of human resources. Likewise in other organizations, SME’s must have qualified labor force with maximum efficiency in order to gain competitive advantage. This study investigates the human resources management in SME’s in three main chapters. In the first chapter the importance of SME’s in the national and worldwide economy, the definition of SME’s and the general situation of SME’s according to Turkey’s internal and foreign trade are introduced. The second chapter includes the definition of several aspects such as human resources management in SME’s, projection and planning of human resources, work analysis, job definitions; gathering, selection, education and enhancement of human resources, career management, salary management, occupational health and safety, performance evaluation and information systems in human resources. The application levels of the functions of human resources management by means of quantitative survey results acquired from SME’s operating in and around Bursa are introduced in the final chapter of this study.