MURAT NEHRİNDE YAŞAYAN BAZI CYPRİNİD BALIKLARDAKİ Diplostomum sp. ENFESTASYONUNUN MEVSİM, KONAK TÜRÜ VE KONAK BÜYÜKLÜĞÜNE BAĞLI VARYASYONLARI

Abstract

Murat Nehrinde doğal olarak yaşayan Cyprinion macrostomum, Chondrostoma regium, Capoeta umbla ve Leuciscus cephalus balık türlerinde Temmuz 2017-Haziran 2019 tarihleri arasında iki yıl süreyle ve aylık periyotlarla Diplostomum spp. enfestasyonu incelenmiştir. Araştırma boyunca toplam 365 adet balık incelenmiş, bunlardan 152’si (%41,6) Diplostomum sp. ile enfekte olmuştur (Ort. 6,7 adet, SS=6,481, Min=1, Max.=41). Çalışmaya ait veriler; konak türü, boyu, cinsiyeti, mevsimsel değişimler ve sağ-sol göz enfestasyon miktarları açısından değerlendirilmiştir. Normallik testi sonucu verilerin, büyük örneklemlerde sıklıkla görüldüğü gibi, normal dağılmadığı görülmüş (p<0.05), bu nedenle veriler non-parametrik testler ile açıklanmıştır. Ortalama yoğunluk, yaygınlık (prevelans) ve sıra ortalamasında üst yerlerde yer bulan C. macrostomum ve C. regium ile daha az enfestasyona maruz kalan L. cephalus ve C. umbla’nın Diplostomum sp. enfestasyonu düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olduğu tespit edilmiştir (Kruskal-Wallis test: X2(3, N=365)=44.91, p<0.05). Bununla birlikte ortalama yoğunluk ve sıra ortalamalarına bakıldığında, konak büyüklüğünün arttıkça enfestasyon miktarının arttığı, yaşlı ve daha büyük konaklarda daha büyük parazit infrapopülasyonlarının olduğu gözlenmiştir. Kruskal-Wallis testi incelenen konak balıklar arasında toplam Diplostomum sp. enfestasyonu düzeylerinde mevsimsel açıdan istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğunu söylemektedir X2(3, N=152)=6.479, p<0.10). Enfestasyon oranı yaz mevsiminde en üst seviyelere ulaşırken ortalama Diplostomum sp miktarının sonbahar mevsiminde daha yüksek olduğu görülmüştür. Erkekler (Md=5, n=188) ve dişiler (Md=5, n=177) ile sağ (%37,0 n=135) ve sol (%36,4 n=133) göz arasında Diplostomum sp. enfestasyonu açısından anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir (p>0,05). Ayrıca bu çalışma ile ülkemiz için C. macrostomum’da ilk kez Diplostomum sp. varlığı bildirilmiştir.