Görünmeyen Yük: Sağlık Çalışanlarında Aşırı İş Yükü ve İlişkili Olduğu Psiko-Sosyal Risk Faktörleri

Abstract

Sağlık sektöründe çalışma koşulları, yüksek talepler ve sürekli stres altında çalışma gibi faktörlerle karakterizedir. Sağlık çalışanları, uzun çalışma saatleri, düzensiz vardiyalar, acil durumlar ve hasta bakımının getirdiği fiziksel ve duygusal zorluklarla başa çıkmak zorundadır. Bu yoğun çalışma ortamı, çalışanların üzerindeki iş yükünü artırarak, aşırı iş yükü sorununa sebebiyet verebilmektedir. Aşırı iş yükü, çalışanların belirli bir görev çerçevesinde, belirlenen süre içerisinde tamamlaması gereken çok fazla iş olması, işin gerekleri, talepler ile çalışanın arz edebileceği bilgi, deneyim ve becerinin uyuşmaması veya çalışma sürelerinin çok uzun olması gibi hallerde ortaya çıkan bir durumdur. Aşırı iş yükü, sağlık çalışanlarının fiziksel ve psikolojik sağlıkları üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabilmektedir ve bu nedenle önemli bir örgütsel sorun olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, sağlık çalışanlarının aşırı iş yükünün ele alınması ve bunu azaltıcı önlemlerin alınarak sürecin yönetilmesi hem çalışanların refahı hem sağlık kuruluşlarının başarısı ve sürdürülebilirliği hem de hastaların sağlığı ve güvenliği açısından kritik öneme sahip olabilecektir. Bu çalışmada sağlık çalışanları bağlamında aşırı iş yükü kavramı ele alınarak psiko-sosyal risk faktörlerinin aşırı iş yükü ve dolayısıyla da sağlık çalışanları üzerindeki çok yönlü etkilerinin detaylı bir şekilde ele alınması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda detaylı bir literatür taraması gerçekleştirilmiş, konuya ilişkin olarak elde edilen bulgular sistematik bir biçimde derlenmiştir. Aşırı iş yükü ile ilişkili olarak personel eksikliği, vardiyalı çalışma düzeni, organizasyonel kısıtlılıklar, ekipman ve kaynak eksikliği, istismarcı denetim maruziyeti (mobbing), rol belirsizliği-rol çatışması, kontrol (iş özerkliği), işyaşam çatışması, dönemsel ani talep yükselmeleri ve baskılar, ekip çalışması, iş birliği sorunları ve destek eksikliği gibi faktörlerin öne çıktığı görülmüştür. Ele alınan hususlar doğrultusunda aşırı iş yükünün sorununun hafifletilmesine yönelik birtakım değerlendirmeler ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Working conditions in the healthcare sector are characterized by high demands and constant stress. Healthcare workers must cope with long working hours, irregular shifts, emergencies, and the physical and emotional challenges of patient care. This intense work environment increases the workload on employees, leading to the problem of excessive workload. Excessive workload arises when employees have too much work to complete within a specified time frame, when the demands and requirements of the job do not match the employee's knowledge, experience, and skills, or when working hours are excessively long. Excessive workload can have serious negative effects on the physical and psychological health of healthcare workers and is therefore considered a significant organizational issue. Addressing the excessive workload of healthcare workers and implementing measures to reduce it is critical for the wellbeing of the employees, the success and sustainability of healthcare institutions, and the health and safety of patients. This study aims to examine the concept of excessive workload in the context of healthcare workers and to analyze the multi-dimensional effects of psychosocial risk factors on excessive workload and, consequently, on healthcare workers. To this end, a detailed literature review was conducted, and the findings were systematically compiled. Factors related to excessive workload, such as personnel shortages, shift work schedules, organizational constraints, equipment and resource shortages, exposure to abusive supervision (mobbing), role ambiguity-role conflict, control (job autonomy), work-life conflict, periodic sudden increases in demand and pressures, teamwork, collaboration issues, and lack of support, have been highlighted. Based on the issues addressed, several assessments and solution proposals have been presented to mitigate the problem of excessive workload.