İç Kuzeybatı Anadolu’da İlk Tunç Çağı’nda gaga ağızlı testi formu’nun gelişimi

Abstract

“İç Kuzeybatı Anadolu’da İlk Tunç Çağı’nda Gaga Ağızlı Testi Formu’nun Gelişimi” başlıklı tez çalışmasının amacı, İlk Tunç Çağı’na Geçiş Dönemi’nden Orta Tunç Çağına Geçiş Dönemi zaman aralığında, İç Kuzeybatı Anadolu’da kazısı yapılmış olan yerleşme ve mezarlık kazılarında elde edilmiş olan gaga ağızlı testi formunun gelişimini ortaya koymaktır. Gaga ağızlı testi, Batı Anadolu’da çanak çömlekte Tunç Çağı’na geçişin saptanmasında ve kronolojilerin çakıştırılmasında kullanılan önemli formlardan bir tanesidir. Bu form Anadolu ile Ege coğrafyasında İlk Tunç Çağı’na Geçiş Dönemi’nde (İTÇ IA) ortaya çıkmış ve hızla yaygınlık göstermiştir. Batı Anadolu’da GKÇ’nin sonlarından itibaren çanak çömlek gelişiminde, İTÇ özelliklerinin oluşmaya başladığı önemli bir kırılma noktası yaşanır. Bunun devamında da yöresel özelliklerin hakim olduğu “kültür bölgeleri” ve her bölge içinde de “çanak çömlek grupları” ortaya çıkar. Gaga ağızlı testi de genel olarak bu çanak çömlek gruplarına göre form ve üslup özellikleri kazanmıştır. Bu çalışma sonucunda İç Kuzeybatı Anadolu’da İlk Tunç Çağına tarihlenen kazılardan elde edilen gaga ağızlı testi formuna ait sekiz ana form (A-H) ve bunlara ait çeşitli alt tipler belirlenmiştir. Bu sayede söz konusu olan bölgede iyi bilinen fakat hakkında henüz form özellikleri ve kronolojisi hakkında ayrıntılı bir çalışma bulunmayan gaga ağızlı testinin ortaya çıkışı ve İTÇ boyunca gerek form olarak ve gerekse mal özellikleri bakımından ortaya konulmuş; formun yerleşmeler ve çanak çömlek gruplarına göre gösterdiği farklılıklar ve benzerlikler belirlenmeye çalışılmış ve komşu bölgelerden bilinen gaga ağızlı testi formları ile karşılaştırmalar yapılmıştır.

The aim of the thesis entitled as “The Development of the Beak-Spouted Jug in Inland North Western Anatolian Early Bronze Age” is to determine the form types and development of the beak-spouted jug recovered in the excavations of settlements and cemeteries belonging to the timespam stretching from the Transitional Period into the EBA (ca 3300 BC.) up untill the beginning of the Middle Bronze Age in inland westeren Anatolia. Beak spouted jug is one of the most important pottery forms which is critical in determining the Transition into Early Bronze Age and establishing local chronologies. The form appeared during the Transitional Phase into the Early Bronze Age (EB IA) and rapidly spreads throughout west Anatolia and the Aegean. Western Anatolian Late Chalcolithic pottery had important and unique changes toward the end of the period, resulting in emergence of the pottery groups proper to the Early Bronze Age. So the beak-spouted jug is a unique one among them which eventually would become the characteristic form of the succeeding periods of the Early Bronze Age. In the framework of the thesis eight basic Beak-Spouted Jug form (A-H) and various subtypes have been identified that are obtained from the excavation dated to the Early Bronze Age in inland Northwest Anatolia. Then, these types not only have been campared with each other according to the pottery zones but also with those of the neighbouring regions; thus, well-known in the region in question, but not without a thorough study on the form about the features and chronology, form’s emergence and development according to form and ware features throughout the Early Bronze Age are put forth.