Türkiye'de hanehalkı borçluluk oranındaki değişmelerin cari açık üzerindeki etkisi

Abstract

Hanehalkının gelirinden daha fazla tüketmesi sonucu oluşan gelir açığını gidermesi için en önemli finansman kaynağı bankalar tarafından yaratılan tüketici kredileridir. Tüketici kredileri miktarındaki artışlar, ekonomideki mal ve hizmetlere olan toplam talebi arttırmaktadır. Bu durum gayri safi yurtiçi hasıla ve cari işlemler dengesi (cari açık) üzerinde etkili olmaktadır. Cari açığın temel belirleyicilerinden olan kredi hacmi, cari açığı olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle ekonomide hem kriz dönemlerinde hem de genişleme dönemlerinde kredi hacminde meydana gelen artışlar, bu olumsuz etkinin artmasına neden olmaktadır. Son yıllarda sürdürülemez hale gelen cari açık, Türkiye’ nin en önemli makroekonomik sorunu olmaya devam etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’deki bankaların tüketicilere kullandırdığı tüketici kredileri ile cari işlemler açığı arasındaki ilişki, 2004:Q4-2020:Q1 dönemi üçer aylık verileri kullanılarak Sınır Testi Yaklaşımı ve ARDL Modeli ile analiz edilmiştir. Sınır Testi sonuçlarına göre cari işlemler açığı ile toplam tüketici kredileri ve bu kredinin alt bileşenleri olan ihtiyaç kredisi, konut kredisi, taşıt kredisi ve bireysel kredi kartları arasında eşbütünleşme ilişkisinin var olduğunu göstermiştir. ARDL Modeli sonuçlarına göre taşıt kredileri dışında kalan diğer kredilerden konut kredisi ve toplam tüketici kredilerinin cari işlemler açığını uzun dönemde negatif ve istatiksel olarak anlamlı etkilediği tespit edilmiştir. İhtiyaç kredisi ve bireysel kredi kartlarının ise cari işlemler açığını uzun dönemde pozitif ve istatiksel olarak anlamlı etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

The most important source of financing for households to overcome the income gap caused by consuming more than their income is consumer loans created by banks. Increases in the amount of consumer loans increase the total demand for goods and services in the economy. This situation affects the gross domestic product and the current account balance (current account deficit). Credit volume, which is one of the main determinants of the current account deficit, affects the current account deficit negatively. Especially in the economy, the increases in the credit volume during both crisis periods and expansion periods cause this negative effect to increase. In recent years become unsustainable current deficit, Turkey’s most important macroeconomic issues continue to be. In this study, the relationship between the consumer bank in Turkey in consideration of the consumer loans current account deficit, 2004:Q4-2020:Q1 period was analyzed by boundary-testing approach and the ARDL model using quarterly data. According to the limit test results, it has shown that there is a cointegration relationship between the current account deficit and total consumer loans and consumer loans, housing loans, vehicle loans and individual credit cards, which are the subcomponents of this loan. According to the results of the ARDL model, it has been determined that housing loans and total consumer loans, other than vehicle loans, have a negative and statistically significant effect on the current account deficit in the long run. It was concluded that consumer loans and individual credit cards had a positive and statistically significant effect on the current account deficit in the long run.