ZEMAHŞERÎ’NİN EL-KEŞŞAF TEFSİRİ ÖZELİNDE MÜŞÂKELE ÜSLÛBU

Abstract

Lafız ve mana bakımından mu’ciz bir beyana sahip olan Kur’an, indirildiği Arap dilinin edebi sanatlarını en yüksek bir üslupta kullanmıştır. Bu anlatım üsluplarından birisi de müşâkeledir. Cahiliye şiirinde de kullanılan ve ifadede aynı lafzın farklı anlamlarda kullanılmasına imkân vererek ifadeye estetik değer katan bu üslup Kur’an’da da yerini almıştır. Erken dönem belâgat ve tefsir kaynaklarında farklı lafızlarla ifade edilmesine karşın nihayet “müşâkele” ile kavramlaşan bu üslup, bazı “müşkil” ayetlerin İslam akidesine uygun düşecek şekilde anlaşılmasında yararlı olmuştur. Bu sanatı “müşâkele” kavramı ile kullanan müfessirlerden biri de Zemahşerî’dir. Telifi olan “el-Keşşâf” tefsirinde bazı ayetlerin yorumunda bu sanatı kullanmıştır. Bu araştırma el-Keşşaf tefsiri özelinde Zemahşerî’nin “müşâkele” üslubunu nasıl kullandığını ortaya koyacaktır. Giriş bölümünde müşâkele üslubuna dair literatür taraması yapılacaktır. Bir sonraki bölümde ise müfessirler tarafından "müşakele” bulunduğu ifade edilen ayetlerin el-Keşşâf tefsirinde nasıl değerlendirildiği incelenecektir.

The Qur'an, which has a word of wisdom in terms of meaning has used the literary arts of the Arabic language in the highest style. One of these narrative styles is also mushakale. This style, which is used in the poetry of poetry and which adds aesthetic value to the expression by allowing the same lyrics to be used in different meanings, also takes place in the Qur'an. This style, which was conceived of in the early periodic a land tafsir sources, although it was expressed in different words, was finally conceived by "mushakale", which helped to understand some of the "compliant" verses in accordance with Islam. Zemahsheri is one of the commentators whouse this concept with the concept of "mushakale". He used this art in the interpretation of someverses in the interpretation of "al-Kashshaf," which is his tafsir, and made his interpretation accordingly. This research will study "mushakale" style, especially in the al-Qashaf. In the introduction, literature review will be conducted on the style of the mushakale. In the next chapter, it will be examined how the verses expressed as "mushakale" by the commentators are evaluated in the al-Kashshaf commentary.