Tank Kültürünün Türkiye’de Tezahürü (1932-1945)

Abstract

Savaş ontolojisinin temel ürünleri olan barış ve güvenlik kavramları, silahlı kuvvetlerin talimnamelerinde barış için savaşmak maddesinin yer almasını sağlamıştır. Ordu kurumunun büyük bir teknik ve ticaret pazarına dönüşmesi, 20. yüzyılda mevcut algının beslenerek temellenmesine imkân vermiştir. Askerî teknik dönüşümün tertibini inşa eden İkinci Dünya Savaşı, kara kuvvetleri içerisinde zırhlı birlikler ekolünü başlatmıştır. Kara savaşları konusunda rüştünü ispat eden Türk Silahlı Kuvvetleri, yeni kara savaşlarındaki zırhlı birlikler modasını yakından takip ederek çağdaşı olduğu devletlerin militarist ve politik duruşlarına cevap vermeye çalışmıştır. Çalışmada İkinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş döneminde Türkiye’nin zırhlı birlikler alanındaki ilk teşkilatlanma süreci ele alınmış olup; dönemin tank subaylarının kaleme aldığı konferans, hatırat ve makaleleri incelenmiş; basın organlarında yer verilen köşe yazıları ve personel röportajlarına yer verilerek birinci kaynaktan bilgi edinilmeye çalışılmıştır. Gerçekleştirilen manevralar, tank eğitimi için açılan kurumlar, eğitim müfredatı ve tankçı adaylarının sosyal yaşantıları irdelenirken; yabancı askerî uzman ve Alman casusu olan Yarbay Max Braun’un Türk tankçılığı hakkında verdiği demeçler de göz önüne alınmıştır. Türkiye’nin ilk metalürji mühendisi Selahattin Şanbaşoğlu ve ekibinin tasarladığı ilk yerli tank projesi Kırıkkale MKE 1943 modelinden bahsedilerek savaş endüstrisi alanındaki gelişmelere değinilmiştir. Çağdaş çalışmalara da yer verilerek, yeni sayılan bu sınıfın çoğunlukla ele alınan siyasi ve ekonomik çerçevede anlatımı dışında askerî, sosyolojik ve toplumsal tabanda oluşturduğu etkileri açıklanmaya çalışılmıştır.

The concepts of peace and security, which are the main products of the ontology of war, made it possible to include the clause of fighting for peace in the manuals of the armed forces. The transformation of the army institution into a large technical and commercial market enabled the existing perception to be grounded by feeding it in the 20th century. The Second World War, which built the order of military technical transformation, started the school of armored units within the land forces. The Turkish Armed Forces, which has come of age in land wars, has tried to respond to the militarist and political stances of its contemporary states by closely following the fashion of armored troops in new land wars. In the study, Turkey's first organizational process in the field of armored troops before and during the Second World War was discussed; The conferences, memoirs and articles written by the tank officers of the period were examined; It has been tried to obtain information from the first source by giving place to the columns and personnel interviews in the press organs. While examining the maneuvers carried out, the institutions opened for tank training, the training curriculum and the social lives of the tanker candidates; Statements by Lieutenant Colonel Max Braun, a foreign military expert and German spy, about Turkish tanking were also taken into account. The Kırıkkale MKE 1943 model, the first domestic tank project designed by Turkey's first metallurgical engineer Selahattin Şanbaşoğlu and his team, was mentioned and the effects of this new class on the military and social base were tried to be explained.