Gedikkaya mağarası dokumacılık ve dericilikle ilgili bulgular

Abstract

Dokumacılığın ortaya çıkmasındaki en önemli etken olan giyinme ihtiyacı insanın doğasında olan gerek hava şartları gerekse gelebilecek zararlardan korunmak adına önemli bir yere sahip olmuştur. Giyinme ihtiyacını ilk olarak hayvan derilerinden faydalanarak karşılayan insanoğlu, Neolitik Dönem’de iklimin daha yumuşak ve ılıman bir hal almasıyla birlikte hayvan derilerine kıyasla daha ince giysiler üretebilecekleri hammaddeler aramaya başlamış olmalıdır. Buna bağlı olarak çevresindeki dokuma ve tekstil üretiminde kullanabileceği ‘keten, yün ve zamanla pamuk’, gibi hammaddeleri fark etmiş ve kıyafet ya da benzeri işlevlerde kullanılabilecek ürünler yapmaya başlamışlardır. Gedikkaya Mağarası Geç Neolitik Dönem 2A (MÖ 6250- 5830) ve Erken Kalkolitik Dönem’in sonlarına denk gelen IB tabakalarında (MÖ 5316-5212) ele geçirilen ağırşaklar ve dericilikle ilişkilendirdiğimiz kemik aletler incelenmiş olup, bu aletlerin mağara içindeki üretim alanları ve kullanım alanları üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Mağarada ele geçirilen dokuma ve dericilikle ile ilgili aletler ve bulundukları kontekstler arasındaki ilişki anlaşılmaya çalışılmıştır. Geçici bir iskana sahne olan mağara yerleşiminde, mağara sakinlerinin temel giyinme ihtiyaçlarını nasıl giderdiğini anlamak ve dolayısıyla tekstil üretimini ortaya koymak amaçlanmıştır.

The most crucial factor for the occurrence of the weaving is the need for clothing, which has a substantial place for the human being’s innate behavior, because of the need for protection against different weather conditions and other kinds of harms. First human being had met their need of clothing by taking advantage of animal leather. With the changes of the climate to more temperate and smooth weather in the Neolithic period, human being had possibly started a search for different clothing raw materials, to produce more fine clothes. Due to this human being had noticed different raw materials, such as linen, wool and cotton, which can be used in weaving and textile, and started to produce clothes or other products which could be used for clothing. It is aimed to present that spindle whorls and bone tools which are related with weaving and found in Gedikkaya Cave Late Neolithic Period 2A (BC 6250 – 5830) and Early Chalcolithic Period’s late times (BC 5316 – 5212) IB layer are examined, and it is evaluated that the usage domains and production domains of this tools, and the relation of these tools which are found and the cortices they are located in tried to be understood in a cave settlement that witnessed temporary settlement, how cave dwellers met their need for basic clothing and automatically also how cave dwellers had ensured textile production.