Farklı mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotiplerinin silaj verimi ve kalitesi

Abstract

Bu tezde; farklı mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotiplerinin (Gap Mavisi, İptaş, Karadağ, 1603, 2006, 2401, 4301, 4403, 5001, 6408, 6410 ve S3) silaj verimi ve kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Deneme 2022 ve 2023 yıllarında Bilecik ekolojik koşullarında kurulmuştur. Çalışma tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlı olarak yürütülmüş olup, bitkiler tam çiçeklenme döneminde hasat edilmiştir. Hasat edilen bitkiler 2 cm büyüklüğünde parçalanmış ve vakumlu poşetlere sıkıştırılarak, 25±2 °C'de 45 gün fermantasyona bırakılmıştır. Çalışmada silaj verimi, pH, kuru madde oranı, Flieg puanı, laktik asit, asetik asit, bütirik asit, sitrik asit, suksinik asit, ham protein oranı (HPO), asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF), potasyum (K), fosfor (P), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), kondanse tanen (KT), toplam flavonoid (TFL), toplam fenolik (TFN), radikal kovucu aktivite (DPPH), toplam alkaloit (TA) ve ODAP (N-oxalyl-L-alpha,beta-diaminopropionic acid) içerikleri belirlenmiştir. Genotiplerin silaj verimi 0.90-1.36 t/da arasında değişmiştir. En yüksek Flieg puanı 85.88 ile 5001 populasyonunda tespit edilmiştir. Silajların HPO, ADF ve NDF oranları sırasıyla %19.35-23.06, %29-19-32.28 ve %36.72-43.81 arasında olmuştur. En yüksek laktik asit %2.63 ile 5001 populasyonunda tespit edilmiştir. Tüm silajların besin içerikleri hayvanların ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde olmuştur. En düşük ODAP içeriği 5001 (0.95 mg/g) ve 6408 (0.90 mg/g) populasyonlarında belirlenmiştir. Silajların TFL, TFN, DPPH, KT ve TA içerikleri sırasıyla 18.53-23.43 mg QE/g, 78.86-122.40 mg GA/g, %21.59-56.80, %0.85-1.74 ve 1.09-2.01 g 100/g arasında olmuştur. Sonuç olarak genotipler arasında silaj verimi bakımından farklılık olmamış, kalite özellikleri bakımından ise bazı genotip/genotipler ön plana çıkmıştır. Buna göre; silaj kalitesi baz alındığında 5001 populasyonu diğer genotiplerden daha üstün performans sergilemiştir. Bu durum ayrıca söz konusu populasyonun bölge için ümitvar olduğunu gösterirken, ileride yapılacak ıslah çalışmalarında materyal olarak değerlendirilmesi açısından da önem arz etmektedir.In this thesis, it was aimed to determine the silage yield and quality of different grass pea (Lathyrus sativus L.) genotypes (Gap Mavisi, İptaş, Karadağ, 1603, 2006, 2401, 4301, 4403, 5001, 6408, 6410, and S3). The trial was established in Bilecik ecological conditions in 2022 and 2023 years. This study was carried out according to the randomized block design with 4 replications, and the plants were harvested at the full flowering stage. The harvested plants were chopped to size 2 cm and ensiled into vacuum bags and left to ferment at 25±2 °C for 45 days. In the study, silage yield, pH, dry matter ratio, Flieg score, lactic acid, acetic acid, butyric acid, citric acid, succinic acid, crude protein ratio (CP), acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), potassium (K), phosphorus (P), calcium (Ca), magnesium (Mg), condensed tannin (CT), total flavonoid (TF), total phenolic (TP), radical scavenger activity (DPPH), total alkaloid (TA), and ODAP (N-oxalyl-L-alpha, beta-diaminopropionic acid) contents were determined. The silage yields of the genotypes ranged from 0.90 to 1.36 t da-1. The highest Flieg score was determined in the 5001 population with 85.88. CP, ADF, and NDF ratios of silages varied between 19.35-23.06%, 29-19-32.28%, and 36.72-43.81%. The highest lactic acid was determined in 5001 population with 2.63%. The nutrient contents of all silages were at a level to meet the needs of the animals. The lowest ODAP content was determined in 5001 and (0.95 mg g-1) and 6408 (0.90 mg g-1) in 5001 populations. The TF, TP, DPPH, CT, and TA contents of the silages were 18.53-23.43 mg QE g-1, 78.86-122.40 mg GA g-1, 21.59-56.80%, 0.85-1.74%, and 1.09-2.01 g 100 g-1, respectively. As a result, there was no difference in silage yield among the genotypes, but some genotype/genotypes came to the fore in terms of quality traits. Accordingly, the 5001 population exhibited superior performance than other genotypes in terms of silage quality. This situation shows that the population in question is promising for the region and is also important in future breeding studies in terms of being evaluated as material.