İNÖNÜ MAĞARASI KALKOLİTİK ÇAĞ ÇAN GÖVDELİ ÇANAKLARI ÜZERİNE GÖZLEMLER

Abstract

Zonguldak ili, Ereğli ilçesi sınırları içinde yer alan İnönü Mağarası’nda 2017 yılından itibaren yapılan kazılarda, bölgenin hakkında çok az şey bilinen dip tarihi hakkında önemli verilere ulaşılmıştır. Mağarada yapılan kazılarda tespit edilen Kalkolitik Çağ’dan Orta Çağ’a kadar uzanan yerleşim evreleri Zonguldak’ın oldukça zengin ve özgün bir içeriğe sahip olan uzunca bir geçmişine ait kanıtlar sunmuştur. Mağaranın ilk sakinlerine ait olan V. tabaka bulguları, günümüzden yaklaşık 6300 yıl önce mağaranın ilk kez iskân edildiğini göstermiştir. Bu tabakada bulunan süs eşyaları, mağara sakinlerinin Balkan kültürleri ile yakın ilişkiler içerisinde olduklarının izlerini ortaya koymuştur. Ancak çanak çömleklerin analojik değerlendirmesi kap üretiminde ve form çeşitliliğinde yerel unsurların ön planda olduğunu göstermiştir. Bu çalışma kapsamında incelenen çan gövdeli çanaklar bölgeler arası ilişkilere ışık tutabilecek az sayıda kap formlarından biridir. Balkanlarda, Kıyı Ege ve Adalar’da Kalkolitik Çağ yerleşimlerinden bildiğimiz çan gövdeli çanaklardan bazılarının üzerinde yine dönemin modasına uygun olarak mat beyaz boya bezeme unsurları göze çarpmaktadır. Bu çalışmada söz konusu formun genel özellikleri, bölgeler arası ilişkiler açısından önemi ve mat boya bezemeli örneklerle ilişkisi açıklanmaya çalışılacaktır.

In the excavations carried out since 2017 in İnönü Cave, located within the borders of Ereğli district of Zonguldak province, important information has been obtained about the deep history of the region, about which very little is known. The settlement phases from the Chalcolithic Age to the Middle Ages, identified in the excavations carried out in the cave, provided information about the long history of Zonguldak, which has a very rich and original content. The findings of the first inhabitants of the cave, level V, showed that the cave was first inhabited approximately 6300 years ago. The ornaments found in this level revealed traces of the cave inhabitants having close relations with the Balkan cultures. However, the analogical evaluation of the pottery showed that local elements were at the forefront in the production of vessels and the variety of forms. The bell-bodied bowls examined within the scope of this study are one of the few vessel forms that can shed light on interregional relations. Some of the bell-bodied bowls we know from the Chalcolithic Age settlements in the Balkans, the Coastal Aegean and the Islands are decorated with matt white paint elements in accordance with the fashion of the period. In this study, the general characteristics of the form in question, its importance in terms of interregional relation, and its relation with examples of matt paint decoration will be explained.