Eski Anadolu Türkçesinde /dUk/ ekli geçmiş zaman çekimi

Abstract

Geçmis zaman sıfat-fiili olan /dUk/ ekli yapılardan gelisen çekimli fiiller üzerinde yeterince çalısma yapılmamıs ve bütün hâlinde ele alınmamıstır. Bu makalede sahıs ekli-sahıs eksiz biçimleri ve olumlu-olumsuz görünüsleriyle tarihî metinlerde farklı özellikler tasıyan bu fiil çekimini konu eden çalısmaları tenkit ederek Eski Türkçeden Osmanlı Türkçesine kadarki evrede ele almak ve yeni verilerle ekin Eski Anadolu Türkçesindeki vaziyetini degerlendirmek amaçlanmıstır. Bu çalısmada esas olarak /dUk/ sıfat-fiilinin geçmis zaman kipini meydana getirdigi tezi islenmistir. Türkçede yarım yargı bildiren sıfat-fiil yapılarından tam yargı bildiren çekimli fiiller olusabilir. Bildirme kipleri esas itibarıyla bu sekildedir. Bunlardan /mIs/ ekli geçmis zaman sıfat-fiili Eski Anadolu Türkçesinde sayıca az örneklerle, Osmanlı Türkçesinde daha bol olarak çekimli fiil karakterinde görülür. /AcAk/ ekli gelecek zaman sıfat-fiilinden bildirme kipi ancak Osmanlı Türkçesi döneminde gelismeye baslar. /dUk/ ekli geçmis zaman sıfat-fiilinin de bilhassa Eski Anadolu Türkçesi döneminde, dagınık veriler bir araya getirilerek ele alındıgında bildirme kipi karakteriyle ortaya çıktıgı görülmektedir.