Târîh-i Kâşgar (1b-20b)

Abstract

Çalışmamızda 17. yüzyılda Çağatay Türkçesiyle kaleme alınan Tarih-i Kaşgar adlı eserin 1b-20b arasında yer alan metin incelenmiştir. Metnin elde mevcut olan parçasından anlaşıldığı üzere, metnin orijinali 105 sayfadan oluşmaktadır. Araştırma ve inceleme konum olan 40 sayfa içinde sadece 1b sayfası 13 satırdan oluşurken diğer sayfalar 15 satırdan oluşmaktadır. Çalışmamızda metnin adı, yazılış tarihi, nüshaları, yazarı, eser hakkında yapılan araştırmalar ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Söz konusu metin ile ilgili ilk incelemeyi Vasilij Viladimiroviç Barthold yapmıştır. Rusça kaleme alınmış ayrıntılı bir önsözle birlikte O. F. Akimuşkin tarafından neşredilmiştir. Uygur araştırmacılarından Hacı Nurhacı 1986 senesi bu eseri Çağatay Türkçesinden günümüz Çağdaş Uygur alfabesine (Çağdaş Uygurcaya) çevirmiştir. Akimuşkin'in çalışmasında yer alan tıpkıbasımdan yararlanarak yapılan çalışmada Giriş kısmında Çağatay Türkçesi'nin gelişimi, eser hakkında bilgiler, metnin dil özellikleri, transkripsiyon (çeviriyazı), günümüz Türkçesine aktarımı ve alfabetik sıraya göre hazırlanan gramatikal dizin ile içerdiği söz varlığı ortaya konulur. Ayrıca tez hazırlanırken kullanılan yöntemler hakkında kısaca bilgi aktarılır. Ekler kısmında da metnin tıpkıbasımına yer verilerek tez çalışmamız tamamlanmaktadır.This text, which I am doing on my Master's degree, contains 1b-20b of a work which is quoted with Arabic letters and it has the characteristics of 17th century Chagatai Turkish language. As can be seen from the current part of the text, the original text of the work consists of 105 pages and each page has between 14-15 lines. 40 pages, which are research and examination locations, contain information about the name of the text, the date of writing, copies, author, and researches about the work. The story of Noah and the Flood was extended by some verse sections taken from the Qur'an. Barthold made the first examination of this text, which was the thesis position. Barthold called this piece the History-i Kashgar and translated some of it into Russian. It was published by O.F Akimushkin along with a detailed introduction in Russia. İn 1986, Hacı Nurhacı who was one of the Uighur researchers, translated this work from the letters of Chagatai Turkish to the name of today's Uighur Turkish. Akimuşkin's work taking advantage of the same printing, development of Chagatai Turkish in the introduction, information about the work, the language features of the text, Latin-letter transcription, consists of the current Turkish and directory. In addition, brief information about the methods used in preparing the thesis is given. In the appendices section, my thesis study was completed by giving the place of the text.