Hitit Mektuplarında Kâtiplerin ve Görevlilerin Şahsi Yazışmaları

Abstract

M.Ö. İkinci binyılda Anadolu’da egemenlik kurmuş olan Hititlere dair bilgilerimizin büyük çoğunluğu başta başkent Hattuša olmak üzere farklı merkezlerden çıkarılan çiviyazılı tabletler yoluyla elde edilmektedir. Bu belgeler arasında Hitit devletine ait mektuplaşmalar bulunmaktadır. Hitit mektuplaşmalarının uluslar arası içerikte olanları, büyük krallıklarla gerçekleşmektedir. Mektupların ülke içindeki başka bölgelerdeki vasal krallara ya da görevlilere gönderilmesi de söz konusudur. Bunlardan özellikle de Ortaköy ve Maşat Höyük’te ortaya çıkarılan tabletler içindeki mektuplar, kraldan görevlilere ya da görevlilerden başka görevlilere yazılmış mektuplardır. Bu mektuplarda dikkati çeken ise bazı mektupların sonunda çift paralel çizgi ile ayrılmış olan tabletin devamına ek mektuplar yazılmış olmasıdır. Bu satırlarda, görevlilerin şahsi yazışmalarına rastlanılmaktadır. Kimi zaman bu yöntemle birden fazla mektubun kaydedildiği, bir kişinin iki farklı kimseye iletisini ulaştırmak istediği ya da farklı kimselerin birbiri ile yazıştığı görülmüştür. Ana mektupta bir düşman meselesi ya da acil bir durum aktarılırken aynı mektupta çoğunlukla konudan bağımsız kaydedilmiş olan bu yazışmalar, kişisel meselelerin nasıl aktarıldığını gözler önüne sermektedir.

Most of our knowledge about the Hittites, who dominated Anatolia in the second millennium BC, can be obtained through cuneiform tablets in Hattuša, the capital city, and other similar places. Among these documents, there are correspondences belonging to the Hittite state. Those which are of international feature were made with the great kingdoms. Letters are also sent to vassal kings or officials in other regions within the country. Especially the letters unearthed in Ortaköy and Maşat Höyük are written from the king to officials or from officials to other officials. What draws attention in these letters is that additional letters are written as the continuation of the tablet separated by double parallel lines at the end of some letters. Sometimes it has been observed that more than one letter was recorded with this method, that one person wanted to deliver his message to two different person, or that different persons were in correspondence with each other. While an enemy issue or an urgent situation was cited in the main letter, these correspondences, which were mostly recorded independently from the subject in the same letter, reveal that personal matters were recorded.