Bazı Ekmeklik Buğday Çeşit ve F1 Yarım Diallel Melezlerinde Sarı ve Kahverengi Pas (Puccinia sp.) Hastalıklarına Karşı Yr/Lr Direnç Genlerinin Belirlenmesi

Abstract

Buğday, dünya çapında en önemli tahıl ürünlerinden biridir. Buğday pası hastalıkları ciddi verim ve kalite kayıplarına neden olur. Genetik direnç, bitkileri, yetiştiricileri ve tüketicilerin sağlığını korumak için güvenli, ekonomik ve ekolojik bir yöntemi temsil eder. Bu anlamda agronomik açıdan önemli ticari çeşitlere dayanıklılık geninin aktarılması ve pas hastalığına direnç genlerinin karakterizasyonu büyük önem taşımaktadır. Proje, moleküler düzeyde Yr ve Lr genlerinin varlığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla bazı ekmeklik buğday çeşitleri (Alpu01, Müfitbey, Nacibey, Soyer02, Sultan95, PI178383) ve bunların yarım diallellleri Yr ve Lr genleri için test edilmiştir. Klasik CTAB-DNA izolasyon yöntemi ile buğdaydan DNA örnekleri alınmıştır. PCR işleminde bazı sarı pas direnç genleri (Yr9, Yr10, Yr15, Yr18, Yr26, Yr29, Yr36, Yr48, Yr51 ve YrH52) ve kahverengi pas direnç genleri (Lr19, Lr21, Lr25, Lr26, Lr28, Lr29, Lr35, Lr37, Lr50 ve Lr67) için spesifik SSR primerleri kullanılmıştır. Elde edilen DNA bantları, direnç genlerinin tespiti için varlık/yokluk analizi yapılmıştır. Projeden elde edilen veriler, hastalığın yoğun görüldüğü bölgelerde çeşit seçiminde yardımcı olacaktır. Moleküler yöntemlerle dayanıklılığı test edilmiş bu buğday çeşitlerinin de yeni dayanıklı çeşitler üretmek için ıslah programlarında öncelikli olarak kullanılabileceği öngörülmektedir.

Wheat is one of the most important cereal crops worldwide. Wheat rust diseases cause serious yield and quality losses. Genetic resistance represents a safe, economical and ecological method for protecting plants, growers and the health of consumers. Characterization of rust disease resistance genes has great importance for the transfer to agronomically important commercial varieties. This study was conducted to determine the presence of Yr and Lr genes at the molecular level. For this purpose, some bread wheat varieties (Alpu01, Müfitbey, Nacibey, Soyer02, Sultan95, PI178383) and their half diallells were tested for Yr and Lr genes. DNA samples of wheat were obtained by classical CTAB-DNA isolation method. In the PCR process, the specific SSR primers for some yellow rust resistance genes (Yr9, Yr10, Yr15, Yr18, Yr26, Yr29, Yr36, Yr48, Yr51 and YrH52) and leaf rust resistance genes (Lr19, Lr21, Lr25, Lr26, Lr28, Lr29, Lr35, Lr37, Lr50, and Lr67) were used. The obtained DNA bands were scored as present or absent for detection of resistance genes. The data obtained from the study will help in the selection of varieties in regions where the disease is seen intensively. It is also foreseen that these wheat varieties whose durability has been tested by molecular methods can be used to generate new resistant varieties.